Kobiety bardziej zapracowane od mężczyzn

W większości państw Unii Europejskiej dziećmi i osobami starszymi nadal opiekują się głównie kobiety i to one, w większym stopniu niż mężczyźni, muszą mierzyć się z problemem godzenia obowiązków opiekuńczych i zawodowych. Konflikt ten, to stracona szansa zarówno dla gospodarki, jak i dla rozwoju zawodowego kobiet.

W badaniach prowadzonych obecnie przez EIGE „wzięto pod lupę” równowagę pomiędzy życiem rodzinnym a zawodowym. Skupiono się na wpływie obowiązków opiekuńczych na obecność mężczyzn i kobiet na rynku pracy oraz wpływie prawodawstwa i rozwoju polityki równouprawnienia na tę kwestię. EIGE starało się ocenić na ile rozwój europejskiej polityki równouprawnienia pomaga osiągać wskaźniki przyjęte w Pekińskiej Platformie Działania z 1995 roku. Przeprowadzone badania to kolejny krok w celu opracowania koncepcji oceny faktycznej (nie)równości płci w państwach członkowskich UE, która zyskałaby powszechną aprobatę oraz przedstawiła niezbite dowody przemawiające za poparciem określonych decyzji politycznych.

Badania wyraźnie pokazują, że znacznie więcej kobiet niż mężczyzn skraca czas pracy, aby móc zapewnić najbliższym nieformalną opiekę. Jedna trzecia kobiet ograniczających swoje zatrudnienie w celu zapewnienia opieki, jako powód podaje niedostateczny poziom usług opiekuńczych zapewnianych przez państwo, jak chociażby zapewnienie odpowiedniej ilości miejsc w żłobkach. W rezultacie, na opiekę nad dzieckiem kobiety w wieku produkcyjnym poświęcają dziennie trzy razy więcej czasu niż mężczyźni. Jeśli wziąć pod uwagę czas poświęcony na opiekę nieformalną, kobiety pracujące w pełnym wymiarze godzin i zajmujące się dodatkowo opieką nad najbliższymi, pracują znacznie więcej godzin niż ich koledzy, przez co pozostaje im mniej czasu na odpoczynek.

W związku z tym, w państwach członkowskich Unii Europejskiej, praca w niepełnym wymiarze godzin staje się coraz bardziej powszechna, szczególnie wśród kobiet. Jest to jeden ze sposobów budowania równowagi między obowiązkami zawodowymi i opiekuńczymi. Takie rozwiązanie nie zapewnia jednak takich samych możliwości rozwoju zawodowego jak praca na pełen etat, w związku z czym nadal konieczny jest kompromis między opieką nad dziećmi, a rozwojem zawodowym.

---

Polityka godzenia pracy i życia rodzinnego

Polityka godzenia pracy i życia rodzinnego ma na celu zminimalizowanie konfliktu między obowiązkami zawodowymi a rodzinnymi oraz zachęcenie kobiet do udziału w rynku pracy przy równoczesnym zachowaniu motywacji do realizacji zamierzeń prokreacyjnych.

Politykę tę państwa członkowskie Unii Europejskiej realizują między innymi poprzez dyrektywę unijną z 1996r. w sprawie urlopu rodzicielskiego. Ramy prawne wdrażania tej polityki wyglądają jednak różnie w poszczególnych państwach europejskich, co ma wpływ na jej realizację. Na przykład, gdy urlop ojcowski można przenieść na matkę dziecka, lub gdy jest on nisko płatny, to ojcowie niechętnie z niego korzystają. Przy zatrudnianiu, pracodawcy zatem preferują mężczyzn, gdyż jest mniej prawdopodobne, że będą musieli ponosić koszty zastępstwa. W Szwecji, Danii i Finlandii, gdzie prawo do urlopu ojcowskiego jest niezbywalne, odnotowano wzrost udziału mężczyzn w korzystaniu z urlopów rodzicielskich - do 20% ogółu korzystających z tych urlopów.

W Polsce prawo do urlopu ojcowskiego jest również niezbywalne, niemniej eksperci podkreślają, iż tylko ok. 6% uprawnionych z niego korzysta. Wynika to zarówno z braku świadomości prawnej pracowników, jak również z sytuacji na rynku pracy, gdyż pracownicy niejednokrotnie rezygnują z dodatkowych praw obawiając się utraty pracy.

Polityka godzenia pracy i życia zawodowego może mieć pozytywny wpływ na gospodarkę i życie społeczeństwa, ale chociaż wszystkie państwa członkowskie UE w pewnym stopniu zajmują się tą sprawą, wciąż istnieją duże dysproporcje w jej realizacji. Niewątpliwie wciąż konieczne są działania promujące łączenie obowiązków pracowniczych z rodzicielskimi skierowane do obu płci, ale również wprowadzenie rozwiązań prawnych, które umożliwiłyby zrównanie przywilejów kobiet i mężczyzn w zakresie rodzicielstwa np. poprzez wydłużenie urlopu ojcowskiego.