Zaburzenia jelitowe dotyczą również najmłodszych

Nie tylko dorośli chorują

Przez zaburzenia ze strony układu pokarmowego rozumie się problemy związane z którymś z odcinków przewodu pokarmowego – od przełyku i żołądka po zaburzenia jelitowe (jelito cienkie i grube) oraz związane z funkcjonowaniem odbytnicy. Problemy trawienne u dzieci obejmują szerokie spektrum schorzeń:

• refluks żołądkowo – przełykowy,
• biegunki,
• zaparcia,
• alergie i nietolerancje pokarmowe.

Objawy mogą być szczególnie niebezpieczne w przypadku dzieci dlatego, że grożą rozwojem nieprawidłowego wchłaniania i trawienia. Jak czytamy w artykule „Zaburzenia żołądkowo-jelitowe” (dostępny  tutaj: https://www.nestlehealthscience.pl/zarzadzanie-zdrowie/zdrowie-dzieci/zaburzenia-zoladkowo-jelitowe), jest to często przyczyna niedożywienia u dzieci. Przyjrzyjmy się zatem najczęściej diagnozowanym zaburzeniom układu pokarmowego.

Refluks żołądkowo – jelitowy

W skrócie nazywany GER oznacza mimowolne cofanie się treści żołądkowej do przełyku. Z kolei GERD to choroba refluksowa, czyli zespół objawów spowodowanych GER. Wynikają one z faktu, iż błona śluzowa w przełyku za często jest podrażniana sokami żołądkowymi. U małych dzieci od 2 do 8 miesiąca ulewanie jest powszechnym zjawiskiem, wynikającym z niedojrzałości anatomicznej. Przed ukończeniem 12 miesiąca mechanizmy zapobiegające refluksowi powinny być już coraz sprawniejsze, a ulewanie dotyczy ok. 5% maluchów. Diagnostyki, badań i leczenia wymagają dzieci z GER, u których objaw nie ustępuje z wiekiem, a także występują:

• wymioty - nagłe, chlustające, uporczywe,
• zaburzenia połykania,
• zahamowanie rozwoju somatycznego,
• niedokrwistość,
• nawracające zapalenia oskrzeli, uszu, płuc, krtani,
• napady astmy, która nie poddaje się typowemu leczeniu,
• prężenia, drgawki

Starsze dzieci mówią często o objawach takich jak:

• zgaga,
• kwaśne odbijania,
• nadkwasota,
• dyspepsja,
• ból w nadbrzuszu.

Zaparcia i biegunki

W przypadku zaparć kluczowe znaczenie ma obserwacja ze strony rodziców – czy dziecko nie wypróżnia się zbyt rzadko (unikanie, ból w czasie wypróżnienia). Zaparcia czynnościowe są bardzo często spowodowane błędami dietetycznymi, które zmieniają konsystencję mas kałowych, a w konsekwencji doprowadzają do bolesnych wypróżnień.

Odrębne zagadnienie stanowią zaparcia nawykowe, czyli problem o podłożu psychogennym. U dziecka, które długo unika wypróżnień dochodzi do rozluźnienia napięcia mięśni, w jelicie grubym może zgromadzić się więcej mas kałowych. Na dłuższą metę prowadzi to coraz bardziej bolesnych wypróżnień i groźnych dla zdrowia długich okresów bez załatwiania się.

Zaparcia na tle chorobowym mogą wynikać m.in. z:

• niedożywienia,
• odwodnienia,
• nadmiernego spożycia mleka,
• niedoboru błonnika,
• strukturalnych wad przewodu pokarmowego,
• cukrzycy,
• niedoczynności tarczycy,
• choroby Hirschprunga

Nie wolno bagatelizować zaparć u dzieci, zawsze konieczna jest diagnostyka lekarska.

Biegunka to jedno z najczęściej diagnozowanych zaburzeń jelitowych. O biegunce mówimy jeśli dziecko karmione sztucznie oddaje trzy lub więcej stolców na dobę lub pojedynczy stolec z krwią, śluzem czy ropą. U naturalnie karmionych maluchów biegunka to pojawienie się luźnych i częstszych stolców. Biegunka może mieć charakter ostry (trwa do 10 dni) albo przewlekły (dłużej). Jeśli chodzi o przyczyny najczęściej są to:

• infekcje wirusowe, bakteryjne, pasożytnicze,
• zatrucia pokarmowe,
• błędy dietetyczne,
• leki (antybiotyki),
• alergie i nietolerancje pokarmowe,
• mukowiscydoza,
• nieprawidłowe wykształcenie jelita grubego.

Z uwagi na ryzyko odwodnienia nie wolno lekceważyć biegunki, która w przypadku małych dzieci bardzo często wymaga hospitalizacji.

Alergia czy nietolerancja?

Ogromne wyzwanie jeśli chodzi o zaburzenia pokarmowe stanowią również alergie oraz nietolerancje pokarmowe. W przypadku alergii organizm dziecka reaguje nieprawidłowo na zwykle nieszkodliwe i „normalne” składniki diety. Układ odpornościowy produkuje przeciwciała, uwalnia się histamina i pojawiają się reakcje alergiczne, np. nieżyt nosa, swędzenie oczu, biegunka czy wysypka.

Nietolerancja pokarmowa to reakcja niealergiczna na żywność albo dodatki do niej. Najczęściej diagnozuje się:

• nietolerancję laktozy - organizm dziecka nie trawi cukru zawartego w mleku i przetworach,
• nietolerancję glutenu – wywołana przez białko występujące w określonych zbożach, może rozwinąć się w groźną chorobę – celiaklię.

Obawy nietolerancji pokarmowej to zazwyczaj: biegunka, wzdęcia, wiatry.

W przypadku zaburzeń jelitowych, żołądkowych bardzo ważna jest diagnostyka oraz prawidłowa dieta. W wspomnianym wcześniej artykule czytamy m.in., że dziecko z zaburzeniami czynności przewodu pokarmowego jest zagrożone nieprawidłowym wchłanianiem lub trawieniem i niedożywieniem. Dlatego istotna jest podaż substancji odżywczych, przez zastosowanie specjalnych odżywek i planów dietetycznych (np. opracowanych przez Nestlé Health Science).