Cynk - działanie prozdrowotne i znaczenie w kobiecej suplementacji

Cynk i jego funkcje fizjologiczne

Oprócz tego, że cynk w organizmie człowieka wchodzi w skład lub bierze udział w aktywacji licznych enzymów oraz jest istotnym składnikiem wielu białek [1], pomaga w utrzymaniu prawidłowego przebiegu wielu procesów. Dotyczy to [2]:

• równowagi kwasowo-zasadowej;
• metabolizmu węglowodanów;
• funkcji poznawczych;
• syntezy DNA;
• płodności i prawidłowych funkcji rozrodczych;
• metabolizmu makroskładników odżywczych, kwasów tłuszczowych, witaminy A;
• syntezy białka;
• funkcjonowania układu odpornościowego.

Ponadto cynk bierze udział w procesie podziału komórek oraz w ich ochronie przed stresem oksydacyjnym [2]. Jest odpowiedzialny za utrzymanie stabilności błon komórkowych, odczuwanie smaku i zapachu, metabolizm alkoholu, a także m.in. za pośredni udział w procesach zapamiętywania i uczenia się oraz regulację pobudzenia i przewodzenia sygnałów [3].

Cynk i jego wpływ na zdrowie kobiet

W organizmie kobiet cynk ma duże znaczenie dla utrzymania zdrowia oraz urody. W tej pierwszej kwestii wpływa korzystnie przede wszystkim na układ odpornościowy. Dlatego podkreśla się jego rolę we wzmacnianiu odporności, gdy człowieka dopada infekcja. Obecność cynku w organizmie wykazuje również działanie antydepresyjne oraz antyoksydacyjne (chroni przed działaniem wolnych rodników). Tym samym ten składnik mineralny pozwala zachować równowagę oksydacyjną, co sprzyja zmniejszeniu ryzyka wystąpienia miażdżycy, nadciśnienia tętniczego i choroby niedokrwiennej serca [4].

Ważna jest również rola cynku w utrzymaniu prawidłowego widzenia i zdrowych kości [2]. Istotną funkcję spełnia ten pierwiastek w organizmie kobiet w ciąży. Uczestniczy w reakcjach enzymatycznych i mechanizmach, które warunkują utrzymanie ciąży oraz wpływa na prawidłowy rozwój płodu [4].

Cynk – znaczenie dla kobiecej urody

Szacuje się, że ok. 6% tego mikroelementu znajduje się w skórze. Więcej w samym naskórku niż w warstwie skóry właściwej [5]. Dlatego też zapotrzebowanie na cynk jest ważne dla zachowania zdrowej skóry, ale także włosów i paznokci [2]. Co prawda nie ma potwierdzonych klinicznie jego właściwości przeciwstarzeniowych, ale są udowodnione licznie inne [5]. Na co wpływa cynk? Działanie tego pierwiastka w obrębie urody obejmuje:

• leczenie procesów zapalnych na skórze, takich jak: trądzik pospolity, trądzik różowaty, łojotokowe zapalenie skóry, egzema, erozyjna dermatoza krostkowa, rany o różnej etiologii [5];
• wzmocnienie układu immunologicznego skóry i ochrona przed alergiami oraz wystąpieniem dermatoz [4];
• przyspieszanie gojenia się ran i zwiększanie odporności na zakażenia [4];
• ułatwia oczyszczanie skóry z nagromadzonego łoju [5];
• przywraca naturalne pH skórze [5];
• redukuje nadmiar sebum i częstość powstawania zaskórników [5].

Warto pamiętać, że cynk wpływa na metabolizm kolagenu i bierze udział w prawidłowym wzroście włosów i paznokci. Niedobór cynku jest przyczyną bielactwa paznokci [4], łysienia telogenowego (krótka faza wzrostu włosa i większa ilość włosów, które naturalnie wypadają) oraz nieprawidłowego cyklu wzrostu włosa [5].

Objawy niedoboru i objawy nadmiaru cynku

Niedobór cynku w organizmie zwykle związany jest ze źle zbilansowaną dietą, która dostarcza zbyt mało tego składnika. Czasami przyczyną zbyt małych ilości tego mikroelementu są zaburzenia wchłaniania cynku spowodowane chorobami układu pokarmowego, takimi jak celiakia lub zapalenie trzustki. Typowymi objawami niedoboru są stany zapalne skóry, trudności z gojeniem, zaburzenia smaku i węchu oraz odporności [1].

Zdarza się, że cynku w organizmie jest za dużo, bo można go przedawkować. Wówczas pojawiają się objawy obniżonej odporności, dochodzi do zaburzenia metabolizmu żelaza i miedzi oraz profilu lipidowego krwi [3]. Taki stan obserwuje się zazwyczaj przy nieumiejętnie dopasowanej suplementacji w połączeniu ze standardową dietą [1]. W przypadku ostrego zatrucia cynkiem występują nudności, ból brzucha, utrata apetytu, biegunka i bóle głowy [3].

Dlatego należy pamiętać, że głównym źródłem cynku w naszym organizmie powinna być zdrowa dieta. Naturalne źródła tego pierwiastka to m.in. mięso sery podpuszczkowe, ciemne pieczywo, kasza gryczana, jaja [3]. Jeżeli spożycie wystarczającej ilości cynku z pożywieniem nie jest możliwe, wówczas warto zadbać o dobór odpowiednich suplementów diety i przyjmować je zgodnie z zaleceniami ulotki dołączonej do opakowania.

Opracowano na zlecenie partnera Falvit

Bibliografia:

[1] Przygoda B., Cynk, 2012 (witryna internetowa: https://www.mp.pl/pacjent/dieta/zasady/74604,cynk (dostęp: 26.07.2023)).

[2] Rozporządzenie Komisji (UE) NR 432/2012 z dnia 16 maja 2012 r. ustanawiające wykaz dopuszczonych oświadczeń zdrowotnych dotyczących żywności, innych niż oświadczenia odnoszące się do zmniejszenia ryzyka choroby oraz rozwoju i zdrowia dzieci (witryna internetowa: https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/?uri=CELEX%3A02012R0432-20210517 (dostęp: 26.07.2023)).

[3] Jarosz M. i in. (red.), Normy żywienia dla populacji Polski i ich zastosowanie, 2020, s. 287-289.

[4] Szcześniak, M. i in., Cynk – pierwiastek zdrowia, Aspekty Zdrowotne, 2014; 70(7).

[5] Chruściel, P., Kubasińska-Sajnóg, A., Charakterystyka oraz zastosowanie cynku w kosmetologii i dietetyce, Aesthetic Cosmetology and Medicine, 2021;10(4), s. 189-193.