III Europejski Tydzień Profilaktyki Raka Szyjki Macicy szansą na rzetelną dyskusję na temat profilaktyki

Odbywający się po raz trzeci Europejski Tydzień Profilaktyki Raka Szyjki Macicy organizowany przez European Cervical Cancer Association (Europejskie Stowarzyszenie Raka Szyjki Macicy) to okazja do dyskusji o losie polskich kobiet.

Czas działać!

Czy w natłoku codziennych obowiązków kobiety znajdują czas, żeby pomyśleć o własnym zdrowiu? Celem Europejskiego Tygodnia Profilaktyki Raka Szyjki Macicy jest zachęcenie kobiet do regularnego wykonywania badań profilaktycznych, które mogą uratować zdrowie a nawet życie. Przy tej okazji apelujemy: „STOP rakowi szyjki macicy. Zrób cytologię, zaszczep siebie i swoją córkę.” Warto skorzystać z ogólnodostępnych, bezpłatnych badań cytologicznych i uruchamianych przez niektóre placówki medyczne darmowych konsultacji u specjalistów.  

Europejski Tydzień Profilaktyki Raka Szyjki Macicy to także dobry moment na posumowanie dotychczasowych działań w zakresie profilaktyki tego nowotworu oraz refleksja nad tym, co możemy jeszcze zrobić. W statystyce zachorowalności na raka szyjki macicy Polska zajmuje drugie miejsce w Europie, zaraz po Rumunii.

„Nowotwory szyjki macicy należą do najczęściej występujących nowotworów narządu płciowego. I niestety, najczęściej kobiety umierają z powodu tej choroby. Polska jest niechlubnym przykładem tego stanu. W krajach Europy Zachodniej, gdzie profilaktyka jest bardzo silnie wdrażana i energicznie przeprowadzana od wielu lat, umieralność z powodu tego nowotworu jest bardzo niska. Polskie Towarzystwo Ginekologiczne ogłosiło rok 2009 Rokiem Zdrowia Kobiety. Naszym celem jest propagowanie prozdrowotnych zachowań. Będziemy zachęcać panie do regularnego wykonywania badań profilaktycznych.” – mówi prof. dr hab. n. med. Jan Kotarski, prezes Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego.

Polska kontra Europa – czy jest szansa dla naszych dziewczynek?

Większość krajów Unii Europejskiej zdecydowało się na wprowadzenie programów zapobiegających rakowi szyjki macicy i powszechne szczepienie dziewczynek. W czerwcu 2008 roku Departament Zdrowia Wielkiej Brytanii rozpoczął Narodowy Program Przeciwdziałania Wirusowi HPV, który potrwa 3 lata. W pierwszym roku zostaną zaszczepione wszystkie dziewczynki w wieku 12 i 13 lat. W kolejnych latach szczepieniem objęte zostaną również dziewczęta w wieku od 14 do 18 lat. W listopadzie 2008 r. Holandia podjęła decyzję o zaszczepieniu przeciw wirusowi HPV wszystkich 12-latek. W pierwszej połowie 2009 roku zostanie także wdrożony program szczepień uzupełniających dla wszystkich dziewcząt w wieku 13-16 lat. Szacuje się, że w ciągu pierwszego roku zostanie zaszczepionych ponad 350 tys. dziewcząt. W ostatnim czasie również Rumunia podjęła decyzję o populacyjnym szczepieniu nastolatek. W Polsce szczepienia przeciwko wirusowi HPV nie są finansowane ani nawet współfinansowane, choć trafiły na listę szczepień zalecanych.

Inicjatywy lokalne wyprzedzają działania centralne

W 2008 roku kilka polskich miast, gmin i powiatów zdecydowało się na bezpłatne szczepienie nastolatek przeciwko wirusowi HPV. Są wśród nich między innymi: Poznań, Warszawa, Gdynia, Lublin, Święta Katarzyna, Radomsko, Kobierzyce, Jastrzębie Zdrój oraz powiaty poznański i żarski. W Polsce akcja przybiera różne formy, ze względu na środki finansowe, jakimi dysponuje gmina lub fundator. Szczepieniu poddawane są wszystkie dziewczynki z kilku roczników lub też określona ilość nastolatek, które pierwsze zgłoszą się na szczepienie. Czasem środków samorządowych wystarcza tylko na szczepienie wybranej grupy dziewcząt.

W Jastrzębiu Zdroju Fundacja Ochrony Zdrowia i Opieki Społecznej finansuje około 90 proc. kosztu szczepienia, którym objęte są dziewczynki w wieku 12-19 lat. Jest to pierwsza w naszym kraju inicjatywa prywatna na tak dużą skalę. Na szczepienie swoich córek zdecydowało się ponad 500 górników.

Powiat Poznański jest pierwszym powiatem w Polsce, który rozpoczął szczepienie nastolatek przeciwko zakażeniom wirusem HPV. We wrześniu 2008 pierwszą dawkę szczepionki otrzymało około 500 dziewczynek w wieku 13 lat, zamieszkałych w 17 gminach powiatu poznańskiego.

Powiat Żarski w październiku 2008r. podjął decyzję o sfinansowaniu szczepienia dla około 700 uczennic ze szkół ponadgimnazjalnych. Połowę kosztów szczepienia pokrywa Starostwo Powiatowe w Żarach, a pozostałą część gminy, w których zameldowane są dziewczynki. Dzięki podzieleniu kosztów pomiędzy starostwem a gminami możliwe jest zaszczepienie tak dużej ilości dziewcząt.

W Warszawie w pilotażowym programie profilaktyki raka szyjki macicy wzięło udział ponad 600 dziewcząt z III klas gimnazjów w dzielnicy Śródmieście. Uczennice objęte programem wzięły udział w „lekcjach higienicznych”, których celem było zapoznanie z podstawowymi zasadami przeciwdziałania zakażeniom wirusem HPV. Ostatnim etapem programu edukacyjnego było szczepienie.

Coraz więcej lokalnych samorządów rozważa możliwość inwestycji w zdrowie młodych mieszkanek, ale takich inicjatyw jest niewiele. Bez rozwiązań, które pozwolą na objęcie profilaktyką ogółu nastolatek nie możemy się spodziewać znaczącej poprawy w polskich statystykach zapadalności i umieralności na raka szyjki macicy.


Więcej informacji o wirusie HPV i profilaktyce raka szyjki macicy:

•    Rak szyjki macicy nie jest dziedziczny. Jego przyczyną jest wirus brodawczaka ludzkiego - HPV (Human Papilloma Virus)
•    Obecnie znanych jest 100 typów wirusa brodawczaka ludzkiego, z czego 15 typów jest uznawanych za onkogenne. HPV 16 i 18 są odpowiedzialne za około 70% przypadków raka szyjki macicy na całym świecie, kolejne 7% stanowią przypadki wywołane przez HPV 45 i 31.
•    Wirus HPV jest koniecznym warunkiem występowania raka szyjki macicy.
•    Szacuje się, że około 80% kobiet przynajmniej raz w życiu jest zakażonych tym wirusem i nawet o tym nie wie. Chorobą jest zagrożona każda aktywna seksualnie kobieta.
•    Zakażenie przebiega bezobjawowo. Dochodzi do niego w czasie stosunku seksualnego, ale również przez kontakt ze skórą narządów płciowych partnerów.
•    Na raka szyjki macicy zapadają najczęściej kobiety powyżej 40 roku życia, ale do zakażenia dochodzi najczęściej w wieku 20-30 lat, kiedy prowadzimy bardziej intensywne życie seksualne.
•    Optymalną formą profilaktyki raka szyjki macicy jest połączenie regularnie wykonywanych badań cytologicznych ze szczepieniem. Pamiętajmy jednak, że zaszczepienie się nie zwalnia nas z obowiązku wykonywania regularnie badań cytologicznych.

Kobiety nie powinny chorować i umierać z powodu raka szyjki macicy, bo to nowotwór któremu można skutecznie zapobiegać. Europejski Tydzień Profilaktyki Raka Szyjki Macicy jest dobrą okazją do pomyślenia o zdrowiu, zapisania się na wizytę u ginekologa, zrobienia cytologii i rozmowy z lekarzem na temat możliwości zaszczepienia się.