Roztocza, pyłki roślin, sierść zwierząt, zanieczyszczenie powietrza, dym papierosowy, pleśń - to tylko niektóre czynniki, które wywołują objawy astmy. Większość z nich unosi się w powietrzu cały rok, dlatego osoby chore są stale narażone na ataki duszności. Całoroczne alergeny (roztocza kurzu domowego, alergeny zwierzęce, pleśnie) są poważnym zagrożeniem szczególnie dla pacjentów z najcięższą postacią astmy, tzw. astmą trudną do kontroli, którzy są uczuleni czasem na kilka czynników jednocześnie. Niewidoczne zagrożenie może czyhać na nich całą dobę, w każdym miejscu: w pracy, tramwaju, restauracji, a nawet w domu. Ważne jest odpowiednie dostosowanie swojego otoczenia i próba eliminacji czynników alergizujących, przyczyniających się do zaostrzeń ciężkiej astmy alergicznej – mówi Marcin Kamiński, Prezes Organizacji Pacjentów i Osób Wspierających Chorych na Astmę Ciężką „Odzyskać Oddech”.

Astma jest chorobą zapalną i jednym z najczęstszych przewlekłych schorzeń dróg oddechowych. Prowadzi do ograniczenia przepływu powietrza w drogach oddechowych w wyniku skurczu oskrzeli i gromadzenia się w nich gęstego śluzu. Przyczyną zapalenia jest długotrwały, powtarzany kontakt z alergenem lub grupą alergenów. Charakterystyczny u astmatyków jest powracający świszczący oddech (skutek wydobywania się powietrza ze zwężonych oskrzeli), któremu towarzyszą duszności, kaszel, uczucie ściskania w klatce piersiowej. Dolegliwości występują szczególnie nad ranem i w nocy. W przypadku ciężkiej astmy alergicznej nasilenie objawów pojawia się codziennie – w nocy, w ciągu dnia, w domu, w pracy, w szkole. Astma jest chorobą, która znacząco wpływa na obniżenie jakości życia, stąd im lepsze przygotowanie do walki z czynnikami przyczyniającymi się do nasilenia jej ataków, tym większe szanse na normalne funkcjonowanie na co dzień.

Gdzie kryją się zagrożenia?

Alergeny i inne czynniki prowokujące napady astmy mogą występować w wielu miejscach. Niestety nie wszędzie możemy ograniczyć ich występowanie, jak np. w komunikacji miejskiej. Jednak jesteśmy w stanie zminimalizować ryzyko kontaktu z czynnikami alergizującymi przez analizę naszego trybu życia i określenie możliwych źródeł alergenów.


● Dom
Jednym z najczęstszych domowych niebezpieczeństw są roztocza żyjące w kurzu, którego tak trudno się pozbyć. Zaleca się zatem unikanie tapicerowanych mebli czy ciężkich zasłon. Rozsądnie będzie również pozbyć się zbędnych ozdób na półkach, na których kurz osadza się chętnie i szybko. W pomieszczeniu w którym śpimy nie powinniśmy stawiać kwiatów i przechowywać książek, za to często powinniśmy je wietrzyć. Istotna jest również systematyczna zmiana pościeli, w której znajduje się główne pożywienie roztoczy – ludzki naskórek. Jeżeli choruje nasze dziecko, należy regularnie prać jego pluszowe maskotki w temperaturze ok. 60 st. C.
Chorzy na astmę wiedzą jak niebezpieczne mogą być dla nich roztocza, dlatego korzystają z  odkurzaczy ze specjalnymi filtrami. Dostępne są też urządzenia, które filtrują powietrze oraz utrzymują odpowiedni poziom jego wilgotności.

● Pokarmy
Jeżeli jesteśmy uczuleni na pokarmy, to ze szczególną uwagą musimy czytać wszelkie etykiety produktów spożywczych. Często z pozoru bezpieczny produkt może zawierać śladowe ilości składników alergizujących. W przypadku chorych na ciężką astmę nawet najmniejsze ilości alergenów mogą powodować silne ataki duszności.

● Kosmetyki i detergenty
Niektóre kosmetyki i detergenty mogą wywoływać objawy astmy, dlatego pamiętajmy, aby wyposażyć swoje gospodarstwo domowe w odpowiednie dla nas środki. Na rynku dostępne są preparaty hipoalergiczne, które dostosowane są do bardzo wrażliwej skóry i nie powinny działać podrażniająco. W wielu przypadkach chorzy zmuszeni są do stosowania jeszcze bardziej specjalistycznych kosmetyków. Środki te bywają kosztowne i często z powodów finansowych pacjenci decydują się na tańsze, mniej bezpieczne dla ich organizmu produkty. Na zdrowiu nie powinniśmy jednak oszczędzać, gdyż konsekwencje stosowania źle dobranych produktów mogą być poważne.

● Zwierzęta
Astma ciężka alergiczna to choroba, która często nie pozwala chorym żyć pod jednym dachem ze zwierzętami. Ich sierść może działać nie tylko uczulająco, ale jest również siedliskiem roztoczy. Problem pojawia się, gdy zaczynamy cierpieć na astmę w momencie, gdy już posiadamy psa, kota czy chomika. Jeśli zdecydujemy się pozostawić pupila w domu, musimy szczegółowo dbać o jego higienę. Długą sierść należy systematycznie przycinać i wyczesywać, nie wolno także zapominać o regularnych kąpielach. Nie wpuszczajmy zwierząt do sypialni. Pamiętajmy, że okresy linienia są szczególnie trudne dla astmatyków. Sierść osiada na meblach, wykładzinach oraz odzieży, a wtedy częściej niż zwykle musimy sięgać po odkurzacz.

● Miejsca publiczne
O ile stosunkowo łatwo jest dostosować swój dom do własnych potrzeb, o tyle uniknięcie alergenów poza domem jest szalenie skomplikowane, a często wręcz niemożliwe. Wielu chorych cierpiących na ciężką postać astmy, nie objętych odpowiednią terapią, jest skazanych na całkowitą rezygnację z życia towarzyskiego i zawodowego. Mimo to nawet w miejscach publicznych możemy starać się ograniczać kontakt z alergenami - czynnikami drażniącymi, np. poprzez wybieranie miejsc, w których istnieje całkowity zakaz palenia.

Unikanie kontaktów z czynnikami wywołującymi napady astmy, obok odpowiednio dobranej terapii, to sposób na ograniczanie skutków choroby. Jednak by w pełni poznać i zrozumieć to, co dzieje się z organizmem, warto również prowadzić tzw. dzienniczek chorego. Należy w nim notować wszystkie sytuacje, w których nasiliły się dolegliwości. Jest to zalecane szczególnie u osób z ciężką astmą alergiczną, ponieważ regularnie prowadzone zapisy pozwalają choremu i lekarzowi dokładnie poznać dany przypadek choroby, ustalić jej przyczyny oraz dobrać odpowiednie leczenie.

- Każda osoba chora na astmę ciężką, która zgłasza się do stowarzyszenia „Odzyskać Oddech”, jest uczona na jakie czynniki i dolegliwości szczególnie zwracać uwagę oraz jak prowadzić dzienniczek samoobserwacji. Dzięki temu pacjenci świadomi uświadamiają sobie, które sytuacje, miejsca i czynniki wywołują u nich napady astmatyczne. Dzięki temu mogą skuteczniej eliminować je ze swojego życia – tłumaczy Marcin Kamiński. Do tych zaleceń powinni stosować się wszyscy chorzy, ponieważ każda, nawet lżejsza odmiana astmy, zbyt późno rozpoznana może w konsekwencji przerodzić się w formę ciężką.

Więcej informacji na temat życia z ciężką astmą alergiczną już wkrótce będzie można znaleźć na stronie Organizacji Pacjentów i Osób Wspierających Chorych na Astmę Ciężką „Odzyskać Oddech” – www.odzyskacoddech.pl