Skuteczna ochrona UVA UVB plus unikalna ochrona biologiczna

Promieniowanie podczerwone daje odczucie ciepła, co wpływa pozytywnie na samopoczucie, ale może także powodować przegrzanie organizmu, odwodnienie, a nawet udar słoneczny. Światło widzialne ma duży wpływ na organizm, regulując nasz zegar biologiczny oraz działając antydepresyjnie. Zakres fal ultrafioletowych(UV), które głównie odpowiedzialne są za dosłoneczne odczyny skórne, dzieli się na trzy przedziały. Ultrafiolet C(UVC) jest krótkim promieniowaniem, które zwykle nie dociera do powierzchni ziemi, ponieważ jest pochłaniane przez atmosferę (ozon). Ultrafiolet B (UVB) ma silne działanie rumieniotwórcze. Promienie nie przechodzą przez szyby okienne, ale penetrują przez wodę i szkło kwarcowe, mają działanie drażniące spojówki i rogówkę. UVB stanowi ok. 5% promieniowania UV docierającego do ziemi. Ultrafiolet A (UVA) przenika przez szyby, w małych dawkach nie podrażnia spojówek. Głębokość wnikania promieni słonecznych do tkanek zależy od długości fali; krótsze fale – UVB – przenikają płytko do naskórka i skóry właściwej, dłuższe promieniowanie podczerwone – UVA – dociera nawet do tkanki podskórnej.

Skutki oddziaływania UV

Skutki oddziaływania promieniowania UV na organizm ludzki mogą być zarówno korzystne, jak i bardzo szkodliwe. Promieniowanie UV poprzez stymulację produkcji endorfin (hormonów szczęścia) korzystnie wpływa na nasz nastrój, usprawnia krążenie krwi i przyspiesza metabolizm, a także stymuluje syntezę aktywnej postaci witaminy D. Z drugiej strony niekorzystne skutki oddziaływania ultrafioletu na organizm ludzki to przyspieszone starzenie się skóry (fotostarzenie), możliwość uszkodzenia narządu wzroku, kancerogeneza (powstawanie nowotworów), immunosupresja (hamowanie reakcji odpornościowych). Za uszkodzenie komórek i tkanek ludzkich w wyniku ekspozycji na światło słoneczne odpowiadają powstające pod wpływem UV wolne rodniki; taki stan nierównowagi metabolicznej, w którym dochodzi do nadmiernej produkcji wolnych rodników, określa się mianem stresu oksydacyjnego. Szkodliwe działanie wolnych rodników na komórki niwelują „zmiatacze” wolnych rodników, czyli antyoksydanty.

Reakcje skórne powodowane światłem słonecznym można podzielić na odczyny występujące w normalnej (zdrowej) skórze w wyniku ekspozycji na UV oraz fotodermatozy, czyli choroby skóry, w których występuje nadwrażliwość na promieniowanie UV. Uwzględniając kryterium czasowe (okres pomiędzy ekspozycją na UV a wystąpieniem reakcji na skórze) zmiany skórne dzielimy na ostre i przewlekłe. Ostre odczyny posłoneczne to przede wszystkim rumień, następnie opalenizna, modzel świetlny (zgrubienie warstwy rogowej skóry), immunosupresja (hamowanie reakcji odpornościowych) oraz ewentualne objawy nadwrażliwości na UV (fotodermatozy). Przewlekłe skutki oddziaływania promieniowania ultrafioletowego na skórę obejmują :starzenie się skóry (fotostarzenie, w tym powstawanie przebarwień i pajączków naczyniowych), występowanie stanów przednowotworowych (rogowacenie słoneczne), nieczerniakowe nowotwory skóry (rak kolczystokomórkowy, rak podstawnokomórkowy) oraz czerniaka złośliwego. Mechanizm powstawania zmian posłonecznych dotyczy działania wolnych rodników; wiele uszkodzeń powstaje na podłożu przewlekłego procesu zapalnego zapoczątkowanego przez słońce. Najbardziej zauważalnym bezpośrednim następstwem działania ultrafioletu na skórę jest rumień. Jest to reakcja rumieniowo-zapalna o różnym nasileniu. Im dłuższe fale światła słonecznego, tym mają mniejszą zdolność wywoływania rumienia – stąd w warunkach naturalnych rumień jest wynikiem działania krótkich promieni UVB. Dawki UVA w dziennej porcji promieniowania słonecznego nie wystarczają do wywołania rumienia. Należy podkreślić jednak, że oddziaływanie UVA wzmacnia odczyny rumieniowe powstające pod wpływem UVB. Rumień widoczny na skórze jest po prostu oparzeniem słonecznym.

Ochrona przeciwsłoneczna

W obliczu zagrożeń związanych z ekspozycją na UV ludzka skóra wykształciła cały szereg naturalnych mechanizmów obronnych. Produkcja melaniny (opalenizna) oraz pogrubienie warstwy rogowej naskórka mają zapobiegać nadmiernemu wnikaniu promieniowania UV do skóry; układy enzymatyczne usuwają natomiast wywołane przez UV uszkodzenia DNA. Niestety czasem mechanizmy obronne zawodzą, prowadząc do oparzeń słonecznych czy zmian przewlekłych (w tym nowotworów). Czasem też ekspozycja na promieniowanie UV jest większa niż w warunkach naturalnych (egzotyczne podróże czy korzystanie z solariów). Często poważniejsze skutki odczuwamy w wyniku przewlekłej ekspozycji na niewielkie dawki UV. Stąd zachodzi bezwzględna konieczność stosowania skutecznej ochrony przeciwsłonecznej. Jako, że najbardziej widoczne i dotkliwe ostre odczyny rumieniowe zależą głównie od UVB, kiedyś uważano, że za negatywne skutki działania słońca na organizm człowieka odpowiada jedynie promieniowanie UVB – stąd pierwsze filtry przeciw słoneczne to ochrona tylko przed wąskim pasmem UVB. Obecnie wiadomo, że – zwłaszcza za późne zmiany posłoneczne – odpowiada zarówno UVB, jak i UVA. Wykazano, że fale UVB uszkadzają głównie komórki naskórka, podczas gdy promieniowanie UVA działa głębiej na komórki skóry właściwej: fibroblasty, komórki tuczne i limfocyty. Nowoczesne filtry przeciw słoneczne powinny więc zapewniać szeroko pasmową ochronę przeciw słoneczną.

Substancje stosowane do ochrony przeciwsłonecznej można podzielić na filtry chemiczne i fizyczne. Filtry chemiczne działają na zasadzie pochłaniania promieniowania UVB i w mniejszym stopniu UVA.
W wyniku połączenia filtrów specyficznych dla różnych zakresów UV powstają filtry szeroko zakresowe UVA i UVB. Na szczególną uwagę zasługuje Silatrizol (Mexoryl XL) i Tinosorb S. Nowoczesny i skuteczny filtr przeciwsłoneczny powinien być aktywny dla możliwe najszerszego spektrum promieniowania UV i powinien charakteryzować się dużą fotostabilnością – nie ulegać degradacji pod wpływem pochłanianego UV.

Skuteczność preparatów ochronnych, szczególnie przed działaniem UVA, zwiększa stosowanie filtrówfizycznych,które mają zdolność odbijania i rozpraszania promieni. Filtryfizyczne ze względu na brak właściwości fotouczulających są szczególnie polecane dla dzieci i osób z wywiadem alergicznym. Dobre filtry fizyczne zawierają mikrocząsteczki, dzięki czemu są bardziej przezroczyste i łatwiejsze do rozsmarowania. Chronią skórę głównie poprzez rozpraszanie, a nie odbijanie promieni UV. Nowoczesne preparaty zawierają w swoim składzie zwykle kilka filtrów chemicznych i filtr fizyczny w celu uzyskania jak najszerszego spektrum ochrony.

Stopień ochronnego działania preparatu określa się za pomocą międzynarodowego wskaźnika SPF (Sun Protective Factor), który odpowiada zabezpieczeniu przed działaniem promieni rumieniotwórczych (UVB). Wskaźnik ten określa, o ile razy zwiększa się długość bezpiecznej ekspozycji na słońce po zastosowaniu preparatu ochronnego w stosunku do skóry niechronionej. Czas przebywania na słońcu wynosi SPF x czas do wystąpienia rumienia na skórze niechronionej (czas wystąpienia rumienia w naszym klimacie wynosi przeciętnie od 10 do 30 minut, w zależności od fototypu skóry). W chwili obecnej nie ma ujednoliconej metody pomiaru właściwości ochronnej preparatu w stosunku do promieniowania UVA. Wartość SPF stosowanego filtra powinna być dobierana indywidualnie, z uwzględnieniem typu skóry, reakcji na słońce, towarzyszących chorób i nasilenia promieniowania (pogoda, szerokość geograficzna, wysokośćn.p.m.itp.). Preparaty z filtrem nie są stosowane, aby wydłużyć czas ekspozycji na słońce, lecz aby– chroniąc przed UVA i UVB – zapobiegać nie tylko ostrym, ale też przewlekłym skutkom działania UV na skórę. W licznych badaniach klinicznych udowodniono, że stosowanie skutecznych filtrów o szerokim spektrum, zapobiega ostrym odczynom posłonecznym, opóźnia fotostarzenie się skóry, a także zapobiega powstawaniu zmian przednowotworowych. Stwierdzono, że nowoczesne filtry mogą zmniejszać ryzyko wystąpienia niebarwnikowych nowotworów skóry oraz czerniaka złośliwego.

Ogólne zasady ochrony przeciwsłonecznej dotyczą unikania przebywania na słońcu latem między godziną 11. a 15., noszenia odzieży ochronnej i okularów przeciwsłonecznych z filtrem. Kremochronny powinien być stosowany na 20-30 minut przed wyjściem z domu. Preparat powinien być nakładany obficie(ok.2mg/cm2), aby uzyskać stopień protekcji podany na opakowaniu. Zwykle konsumenci stosują mniej niż połowę zalecanej dawki, co proporcjonalnie obniża działanie ochronne preparatu. Należy pamiętać o regularnym powtarzaniu aplikacji: pot, piasek, kąpiele, ubranie powodują ścieranie warstwy ochronnej. Od stycznia 2006, zgodnie z decyzją Europejskiego Stowarzyszenia Kosmetycznego Colipa (The European Cosmetics Association Colipa), ujednolicono numerację i metodykę oznaczania SPF. Określono także minimalną ochronę przeciw UVA: stosunek ochrony UVA do UVB w preparatach oznaczonych jako „ochrona UVA” musi wynosić co najmniej 1:3. Nadal brak jednolitej metody oznaczania stopnia ochrony przeciw UVA, choć komisja europejska rekomenduje metodę badań in vitro.

Ze względu na wrażliwość i reakcję na promieniowanie UV po 30 minutach ekspozycji, podzielono rodzaje skóry na 6 fototypów (wg Fitzpatricka), od których zależy siła protekcji, jaką powinno się stosować podczas przebywania na słońcu:
I – skóra nigdy się nie opala, zawsze ulega oparzeniom.
II – rzadko się opala, zwykle ulega oparzeniom, intensywność pigmentacji poniżej średniej.
III – często się opala, czasami ulega oparzeniom, intensywność pigmentacji średnia.
IV – zawsze się opala, sporadycznie ulega oparzeniom, intensywność pigmentacji powyżej średniej.
V – stała umiarkowana pigmentacja (mieszkańcy basenu morza Śródziemnego, rasa żółta, Meksykanie, Indianie).
VI – stała silna pigmentacja (rasa czarna).

Zalecenia dotyczące ochrony przeciwsłonecznej u dzieci

Dzieci są szczególnie narażone na szkodliwe działanie UV, ponieważ występuje u nich niekorzystny stosunek powierzchni skóry do objętości ciała; naskórek u dzieci jest cieńszy, a bariera skórna nie w pełni wykształcona. Dzieci do 3. roku życia należy chronić przed bezpośrednim działaniem słońca. U dzieci zalecane jest stosowanie filtrówfizycznych.Liczne badania poddają w wątpliwość bezpieczeństwo stosowania chemicznych środków ochronnych u niemowląt przed ukończeniem 6. miesiąca życia ze względu na możliwość wchłaniania się substancji czynnej do organizmu i nie w pełni sprawny układ enzymatyczny wątroby. Dlatego w tym okresie konieczne jest unikanie słońca oraz stosowanie ochronnej odzieży. Dostępne są preparaty zawierające filtryfizyczne, które można stosować u niemowląt po 6. miesiącu życia, ale nie można traktować ich jako jedynej ochrony, zawsze powinny być skojarzone z odpowiednim ubraniem. Powyżej 3. roku życia wskazane jest stosowanie kremu z SPF powyżej 20 oraz nadal zaleca się odpowiednie ubranie: koszulka, ochrona głowy, okulary. Należy pamiętać o smarowaniu skóry dziecka także pod ubraniem, ponieważ materiał bawełniany w zależności od ścisłości splotu stanowi ochronę o wartości SPF od 7 do 15. Nawet stosowanie kremów z filtrem o wysokiej protekcji nie pozwala na nieograniczone przebywanie na słońcu ze względu na niebezpieczeństwo udaru słonecznego, powstającego po intensywnym działaniu promieniowania podczerwonego na okolice głowy i karku. Niebezpieczeństwo jest szczególnie duże u noworodków i niemowląt, u których nie w pełni sprawny układ termoregulacji nie jest w stanie zapobiec nadmiernemu przegrzaniu. Dlatego powinno się chronić je szczególnie starannie przed bezpośrednim działaniem promieni słonecznych.

U niemowląt i dzieci, ze względu na większą przenikalność skóry dla promieniowania UV, znacznie szybciej dochodzi do powstawania oparzeń słonecznych oraz częściej niż u dorosłych do nasilonych objawów ogólnych. Naukowcy z Centrum Badań Eucerin we współpracy z dermatologami i farmaceutami opracowali nową generację dermokosmetyków przeciwsłonecznych – Eucerin Ochrona Przeciwsłoneczna, które łączą wysoce skuteczną ochronę przed promieniowaniem UVA/UVB z unikalną ochroną biologiczną. Dzięki specjalnie wyselekcjonowanym skutecznym składnikom aktywnym chronią komórki położone w głębszych warstwach skóry przed uszkodzeniami spowodowanymi przez promieniowanie słoneczne. Wszystkie produkty Eucerin Ochrona przeciwsłoneczna są zgodnie z zaleceniami UE, wykazują wysoką tolerancję i bezpieczeństwo dla skóry, mają najwyższe standardy ochrony i filtry o szerokim spektrum ochrony UVA i UVB. Charakteryzują się bardzo wysoką fotostabilnością.

Najczęściej zadawane pytania

Podobne artykuły: