Mama wraca do pracy

Takie dane udało się uzyskać podczas badania „Mama wraca do pracy”, którego wyniki opracował Millward Brown SMG/KRC na zlecenie marki Bebilon. Ponadto pokazuje ono, że na powrót do pracy przed ukończeniem przez dziecko 5. miesiąca życia zdecydowało się zaledwie 4% mam. Matki najmłodszych dzieci, w przedziałach wiekowych 0–5 miesięcy oraz 6–12 miesięcy, wykorzystują urlop wypoczynkowy po urlopie macierzyńskim (odpowiednio: 12% i 16%). Średnio mniej niż 20% kobiet wykorzystuje urlop wychowawczy.

Pracujące mamy najczęściej zostawiają dziecko pod opieką osoby z bliskiej rodziny, najczęściej z babcią lub dziadkiem (53%), przy czym rzadko, bo tylko w 8% badanych rodzin, jest to ojciec dziecka. Z płatnej opieki nad dzieckiem – niani (19%) lub żłobka (15%) – korzysta w sumie 1/3 badanych. Pod opieką bliskich zostają najczęściej (59%) najmłodsze dzieci, w wieku 0–6 miesięcy. Ze żłobków korzysta 24% rodziców najstarszej grupy dzieci (od 1 do 3 lat).

Prof. dr hab. Anna Giza-Poleszczuk z Instytutu Socjologii Uniwersytetu Warszawskiego twierdzi, że trzeba jednak podkreślić, że w absolutnej większości przypadków powrót na rynek pracy młodej matki jest możliwy dzięki opuszczeniu rynku pracy przez kobietę z pokolenia „babć”. Babcia bowiem okazuje się główną instytucją opiekuńczo wychowawczą! Nieliczne tylko kobiety powierzają opiekę nad swoim dzieckiem żłobkowi (skądinąd, żłobków praktycznie nie ma!) lub niani. Nie dziwi więc odnotowywany powszechnie fakt przedwczesnej „dezaktywizacji ekonomicznej” kobiet: przeciętna pracująca Polka przechodzi na emeryturę w wieku 57 lat! I choć fakt ten ma bardzo negatywne konsekwencje gospodarcze, to dla interesującej nas tu grupy jest prawdziwym błogosławieństwem. Młode matki ufają swoim matkom (lub teściowym) – na drugim miejscu wśród uczuć towarzyszących decyzji o powrocie do pracy wskazywana jest radość, że dziecko zostaje pod dobrą opieką. Powrót do pracy nie jest więc traumatyczny tym bardziej, że większość badanych starannie przygotowuje i siebie, i dziecko do owej zmiany: powszechnie stosowana jest strategia wychodzenia z domu najpierw na krótko, a potem na coraz dłużej.

---

Dlaczego mama decyduje się na powrót do pracy?

Głównym motywem powrotu do pracy są dla mam finanse, ale już 1/3 ankietowanych kobiet wraca do pracy chcąc realizować swoje ambicje zawodowe. 1/4 kobiet cieszy się, że znowu będzie przebywać w towarzystwie znajomych z pracy i z radością czeka na nowe wyzwania i doświadczenia zawodowe. Mamy, oceniając powody powrotu do pracy w skali od 1 do 6, za najważniejszy uznały aspekt finansowy (4,52 pkt). Wiele kobiet od początku ciąży planowało powrót do pracy (4 pkt) i jest to dla nich naturalna kolej rzeczy. Kolejnymi powodami były: chęć wyrwania się z domu i powrotu do życia zawodowego (3,5 pkt), ambicje zawodowe (3,29 pkt), konieczność powrotu z obawy przed zwolnieniem (3 pkt).

Ambicje zawodowe są najistotniejszym motywem powrotu do pracy dla kobiet z wyższym wykształceniem, a aspekt finansowy (pensja kobiety jest ważną częścią dochodów rodziny) – dla kobiet z wykształceniem średnim. Natomiast w grupie kobiet z wykształceniem podstawowym najczęstszym powodem powrotu do pracy po urodzeniu dziecka jest lęk przed utratą pracy.

Aspekt finansowy powrotu do pracy ma największe znaczenie w grupie mam dzieci, które nie ukończyły jeszcze 5 miesięcy i maleje wraz z wiekiem dziecka. Natomiast chęć wyrwania się z domu i powrotu do obowiązków zawodowych jest najmniejsza u mam najmłodszych dzieci, ale rośnie wraz z wiekiem dziecka.

Co czuje mama wracająca do pracy?

Z ankiety wynika, że mamy wracające do pracy mają pewność, że zostawiają dziecko pod dobrą opieką (55%) i cieszą się z perspektywy zarobku (44%). 20% mam swój powrót do pracy postrzega jako moment, w którym dziecko zacznie się usamodzielniać. 23% badanych kobiet czeka z radością na nowe wyzwania i doświadczenia zawodowe.

Pozytywnym emocjom towarzyszą obawy o tęsknotę odczuwaną przez dziecko i mamę, a także lęk związany z nowymi wyzwaniami – koniecznością łączenia ról pracownika i dobrej matki. 65% matek obawia się tęsknoty – swojej i dziecka. Najczęściej (71%) niepokój odczuwają mamy starszych dzieci (od 1 do 3 lat). Ponad 1/3 ankietowanych martwi się, że nie jest to dobry moment na podjęcie pracy, ponieważ dziecko jest jeszcze za małe. Podobny odsetek kobiet nie umie sobie wyobrazić, jak poradzi sobie z organizacją takiej zmiany w swoim życiu. Mamy starszych dzieci (od 1 do 3 lat) obawiają się także częściej (22%) niż mamy młodszych maluchów utraty pracy lub tego, że nie poradzą sobie z obowiązkami zawodowymi po tak długiej przerwie w pracy.

3/4 kobiet obawia się także, że zostawiając dziecko pod opieką innych osób, przegapi ważne momenty w jego życiu, a blisko 1/3 martwi się, że jej maluch będzie zżyty bardziej z opiekunką lub babcią niż z nią samą.

---

Jak mama przygotowuje siebie i dziecko do rozstania?

Mamy przygotowują siebie i dziecko do rozstania spowodowanego powrotem do pracy z odpowiednim wyprzedzeniem. Rozmawiają ze współpracownikami i pracodawcami (51%), dokształcają się w domu (27%) lub na kursach (8%), dbają o swój wygląd – kupują nową garderobę (35%), odwiedzają kosmetyczkę i/lub fryzjera (33%).

Przygotowując dziecko do rozstania, mamy stopniowo oswajają je z opiekunami i zapewniają mu właściwą opiekę na czas swojej nieobecności, co obejmuje również kwestie związane z wprowadzeniem do diety dziecka mleka modyfikowanego. Z badania wynika, że 70% kobiet planujących powrót do pracy wprowadza mleko modyfikowane do diety dziecka, a jedna trzecia z nich przestaje karmić piersią. Inną metodą, która odzwyczaja dziecko od ciągłego przebywania wyłącznie z matką, jest wychodzenie z domu na parę godzin w ciągu dnia. Stosuje ją lub zastosowało 54% badanych, z czego najczęściej (63%) mamy dzieci w wieku od 1 do 3 lat. Ważnym aspektem przy podjęciu decyzji o powrocie do pracy jest dobra organizacja czasu mamy i czasu dziecka. Prawie połowa matek reguluje lub ustala dziecku rytm dnia, żeby ułatwić pracę sobie i opiekunce, a 1/4 przekazuje nowemu opiekunowi szczegółowe informacje na temat przyzwyczajeń swojego dziecka.

Czy mama zna swoje prawa?

Uczestniczki badania są bardzo dobrze zorientowane w przysługujących im prawach – 96% respondentek wie, że ich partner może skorzystać z tzw. urlopu „tacierzyńskiego”, znają też przywileje mam wracających do pracy, jak przerwa na karmienie (93%) czy zagwarantowany powrót na dotychczasowe lub równorzędne stanowisko (96%). Mamy są świadome, że ich urlop wychowawczy może trwać 3 lata (93%), mogą pracować w niepełnym wymiarze godzin (80%), pracodawca nie może bez ich zgody oddelegować ich na inne stanowisko pracy lub wysłać w służbową podróż (88%), i że od 2010 roku przysługują im 2 dodatkowe tygodnie urlopu macierzyńskiego (90%). 92% respondentek wie, że rodzicom dzieci do 14. roku życia przysługują dodatkowo 2 dni płatnego urlopu rocznie.

Co pracodawca może oferować młodej mamie?

Pytane o dodatkowe udogodnienia dla matek, które mógłby oferować pracodawca, uczestniczki odpowiadają, iż najbardziej doceniłyby subsydiowanie żłobka, przedszkola lub opieki (51%), a nawet tworzenie takich placówek w ramach firmy (42%) oraz dodatkowy płatny urlop (42%). Aż 36% badanych chciałaby, żeby pracodawca umożliwił im pracę z domu. Za pożądane udogodnienia respondentki uznały również m.in. bezpłatne szczepienia dla dziecka (32%), paczki świąteczne dla dzieci do 16. roku życia (25%), bony podarunkowe do sklepów z artykułami dla dzieci (22%) czy dofinansowanie pakietu opieki rodzinnej w prywatnej przychodni (20%).

Jakim pracownikiem jest młoda mama?

Kobiety wracające do pracy wyróżniają się dobrą organizacją, odpowiedzialnością i cierpliwością – na te cechy wskazuje ponad 60% ankietowanych. 1/3 mówi o zdyscyplinowaniu, a 1/4 o zaangażowaniu młodych mam w pracy.

fot. Katarzyna Piwecka (fotografia ciążowa i dziecięca, www.katarzynapiwecka.pl)