Kiedy dziecko waży za dużo…

Nadwaga u dzieci staje się poważnym problemem społecznym. Od lat widoczna w Stanach Zjednoczonych i Europie Zachodniej, dosięga inne kraje w tym również Polskę. Zaczyna mówić się o otyłości jako chorobie, a nawet kalectwie. Równocześnie, ciągle niewielu dorosłych potrafi rozpoznać jej początki u swoich dzieci. Wśród rodziców przedszkolaków, u których stwierdzono nadwagę, mniej niż połowa uważała swoje dziecko za odstające od normy. Większość była zdania, że wygląda zdrowo i dobrze.

Według danych Światowej Organizacji Zdrowia, w ciągu ostatnich dwudziestu lat, liczba otyłych dzieci pomiędzy 2 a 4 rokiem życia potroiła się, rosnąc z 4 do 12 procent. W grupie dzieci w wieku od 6 do 15 lat nastąpił wzrost z 5 do 16 procent. Jeśli podobne trendy utrzymają się w przyszłości, eksperci szacują, że do 2020 roku 1/3 dorosłych będzie otyła. Optymizmem nie napawają również dane dotyczące naszego kraju. W Polsce wśród uczniów szkół podstawowych i ponadpodstawowych 6 procent to osoby z nadwagą, a 4 procent z otyłością. Jakie są tego główne przyczyny?

Lekarze i naukowcy zajmujący się problemem nadwagi wśród najmłodszych wymieniają trzy główne powody jej występowania. Pierwszy to zła, szkodliwa dieta, często niedopasowana do potrzeb młodego organizmu. Drugi to brak ruchu spowodowany coraz częstszym spędzaniem czasu jedynie przed odbiornikiem telewizora i komputera. Doskonałym przykładem na niezdrową dietę jest zaopatrzenie szkolnych sklepików. Dzieci mogą w nich kupić wysokokaloryczne napoje, chipsy, wypełnione cukrem batony i czekolady. Próby pojawienia się zdrowej żywności kończą się niepowodzeniem. Trzeci czynnik to problemy jakie przeżywa dziecko. Objadanie się jest sposobem obrony, ucieczką przed kłopotami (np. szkolnymi), z którymi dziecko nie potrafi sobie poradzić.

Przykład idzie z góry

- Często żartuje się, że jedynym pewnym punktem każdej szkolnej wycieczki jest wizyta w fast foodzie – mówi Marzena Krupińska z Multifood STP mającego w ofercie zdrową żywność - Nikomu z wychowawców nie przychodzi do głowy, że w ten sposób uczymy i przyzwyczajamy dzieci do jedzenia, które nie powinno stać się głównym składnikiem ich diety. Dzieci mają prawo nie zdawać sobie sprawy z tego, co jest ważne dla ich zdrowia. Dlatego istotne jest, aby wiedzieli o tym ich opiekunowie. Zamiast batonika warto dać dziecku do szkoły owoc lub jogurt, wybrać się na wspólny rodzinny obiad na coś innego niż pizzę czy hamburgera – dodaje.

Otyłość stała się już problemem społecznym. Ostatnio oburzenie wywołał pomysł dodatkowego opodatkowania niezdrowej żywności. Jego przeciwnicy powoływali się na możliwość wyboru i wolność jednostki. Zwolennicy przypominali, że inne szkodzące zdrowiu produkty jak alkohol i papierosy obłożone są akcyzą, z której środki idą po części na leczenie skutków ich zażywania. Równocześnie przypomnieli, że nikt nie ma wątpliwości co do tego, czy mogą używać ich dzieci. Dlatego podobnie powinno stać się z niezdrową żywnością.

Sprawdź siebie i najbliższych

Do określenia nadwagi i otyłości zarówno u dzieci, jak i u dorosłych, służy tzw. wskaźnik względnej masy ciała – BMI (body mass index). Jest on obliczany według wzoru: BMI = masa (kg)/wzrost (m2). U osób dorosłych, jeżeli BMI przekracza 25, mamy do czynienia z nadwagą. Natomiast kiedy wartość tego wskaźnika jest większa niż 30, zaczyna się otyłość. U dzieci i młodzieży zaleca się rozpoznawanie otyłości na podstawie BMI w odniesieniu do siatek centylowych (specjalne wykresy, znajdujące się w każdej książeczce zdrowia) opracowanych dla danej populacji. Zgodnie z zaleceniami ekspertów obecnie przyjmuje się, że BMI> 85 centyla oznacza nadwagę, a BMI> 95 centyla – otyłość.

Interpretacja BMI
BMI masa (kg)/wzrost (m2)    Wiek <18 lat    Wiek> 18 lat
Nadwaga    85-95 centyla    25-30
Otyłość    > 95 centyla    > 30

Jak zapobiegać nadwadze u dzieci:

- zadbajmy, aby dziecko jadło regularnie prawidłowe posiłki.
- jeśli zje pożywne, smaczne i zdrowe śniadanie czy obiad z pewnością nie będzie już miało ochoty na tuczące słodycze  
- nie przekarmiajmy dziecka. Często rodzice i dziadkowe wmuszają w dziecko obfity posiłek, co przyzwyczaja je do zjadania większych porcji. To powoduje rozepchnięcie żołądka, a wtedy dziecko potrzebuje coraz większych porcji jedzenia, by zaspokoić głód.
- zwracajmy uwagę na to co kupujemy dziecku – paluszki, chrupki, chipsy, napoje gazowane to w rzeczywistości bomby kaloryczne. Zastąpmy je owocami lub warzywami.
- zadbajmy o aktywność fizyczną dziecka – wprowadźmy do jego obowiązków najprostsze ćwiczenia gimnastyczne lub codzienny spacer