Od pierwszych tygodni ciąży (około IV tygodnia) po zagnieżdżeniu się zarodka na ściance macicy, wraz z kształtowaniem się płodu rozwija się również łożysko, które warunkuje prawidłowy rozwój i życie płodu. Jest narządem, który pośredniczy między matką a płodem w wymianie metabolicznej i gazowej. Łączy ono zarodek ze ścianą macicy i powstaje z krzewiastej części kosmówki, która otacza jajo płodowe.


Kosmówka to najbardziej zewnętrzna błona płodowa, która powstaje na zewnątrz owodni. Składa się z dwóch warstw: zewnętrznej zwanej ektodermalną i wewnętrznej, zwanej mezodermalną. Na zewnątrz powierzchni kosmówki rozwijają się kosmki, są to uwypuklenia chłonne, które tak jak kosmki jelitowe zwiększają powierzchnię funkcjonalną. W części kosmówki skierowanej do błony śluzowej macicy kosmki rozrastają się znacznie i tę część nazywa się jako kosmówka krzaczasta. Pomiędzy kosmówką a owodnią leży omocznia. Jest to woreczek do którego gromadzone są zbędne i szkodliwe metabolity, powstałe w wyniku przemiany materii zarodka. Pełni ona też dodatkowe funkcje ochronne. Obie te błony są mocno ukrwione a ich naczynia krwionośne połączone są z macicą. W części kosmówki zwróconej ku zarodkowi kosmki zanikają. Ta część nosi nazwę kosmówki gładkiej.

Gdy serce płodu zaczyna bić w tym czasie sieć naczyń krwionośnych jest już rozwinięta, co umożliwia przepływ krwi płodowej przez łożysko. W dalszym rozwoju kosmówka ulega rozrostowi i od 12-16 tygodnia przekształca się do końca w łożysko (placenta). Najczęściej ma kształt owalny lub okrągły.  Jego umiejscowienie w macicy zależne jest od pierwotnej implantacji jaja płodowego w jamie macicy.

Od pierwszych dni ciąży kosmówka wytwarza hormon HCG, który pobudza ciałko żółte do wytwarzania progesteronu, który często nazywany jest „strażnikiem ciąży”, ponieważ ma istotny wpływ na utrzymanie jej. Zmniejszenie wytwarzania progesteronu przez łożysko może doprowadzić do poronienia a także może spowodować zwiększoną kurczliwość mięśnia macicy i wywołać poród przedwczesny.

Odklejenie kosmówki to nic innego jak odklejenie łożyska, które stanowi największe niebezpieczeństwo w ciąży i w okresie okołoporodowym. W fizjologicznej ciąży do odklejenia łożyska powinno dojść w III okresie porodu, czyli po urodzeniu płodu.

Objawem oddzielenia się łożyska jest nagły, silny ból, któremu czasem towarzyszy krwawienie lub plamienie.  Wystąpienie tych objawów jest sygnałem do natychmiastowej wizyty u lekarza, który zapewne skieruje kobietę do szpitala. Odklejenie się łożyska stanowi zagrożenie zarówno dla matki i dziecka, dlatego zawsze w takich przypadkach kobieta musi pilnie pozostać pod obserwacją lekarzy. Jeżeli łożysko odkleja się w niewielkim stopniu, samo leżenie w łóżku przez kilka dni powinno pomóc. Jeżeli objawy jednak nasilają się do końca ciąży należy bezwzględnie leżeć w szpitalu. W takim wypadku to lekarz zdecyduje, czy i kiedy wywołać poród lub zakończyć ciążę cesarskim cięciem.



W miejscu oddzielenia łożyska występują charakterystyczne zmiany naczyniowe oraz dochodzi do zaburzenia w krążeniu matczyno-płodowym. Jeżeli dojdzie do krwotoku konieczne jest natychmiastowe zakończenie ciąży. Liczą się wówczas minuty, gdyż w przypadku odklejenia się łożyska na dużej powierzchni w bardzo szybkim czasie następuje wewnątrzmaciczne obumarcie płodu na skutek silnego niedotlenienia,  jak również dochodzi do wstrząsu oraz zaburzeń krzepnięcia krwi u matki. Po odklejeniu się łożyska na niewielkiej powierzchni, pomiędzy powierzchnią matczyną a ścianą macicy tworzy się krwiak, który może powodować niedokrwistość zarówno matki jak i dziecka. W niektórych przypadkach zmiany są tak niewielkie, iż można je zaobserwować dopiero po urodzeniu łożyska.

Najczęstsze przyczyny odklejania się łożyska to: wiek kobiety (powyżej 35 lat), palenie papierosów, nadciśnienie, wcześniejsze zabiegi przerywania ciąży. Wywołać je może również mocny uraz okolicy brzucha, zwłaszcza jeżeli kobieta jest w zaawansowanej ciąży. Wiele kobiet nie zdaje sobie sprawy z tego jak niezmiernie ważną funkcję spełnia łożysko w czasie ciąży i koncentruje się na swoim rozwijającym się dziecku. Dlatego przyszła matka musi pamiętać, że jej choroby powodują zmiany w łożysku,  które to przyczyniają się do zaburzeń prawidłowego rozwoju  i stanu płodu.

Najczęściej zadawane pytania

Podobne artykuły:

Waparyzator jaki wybrać
Wersja do druku