Badania noworodka
Tuż po urodzeniu noworodek zostaje poddane rutynowym badaniom przez neonatologa. Ocenia się w ten sposób stan malucha oraz identyfikację ewentualnych zagrożeń jego życiu. To badanie powinno być powtórzone w pierwszych dniach życia kilkakrotnie.
Już na sali porodowej lekarz lub położna wykonują pierwsze badanie, sprawdzając po kolei podstawowe parametry życiowe i zapisują wyniki w tzw. skali Agar. Skala ta obejmuje ocenę: oddychania, czynności serca, zabarwienia skóry, napięcia mięśni, odruchów. Wyniki tego badania świadczą o stopniu przystosowania dziecka do samodzielnego życia. Za każdą z tych cech noworodek może otrzymać od 0 do 2 punktów. Maksymalny wynik wynosi 10 punktów. Gdy dziecko otrzyma od 7 wzwyż uważa się je za urodzone w stanie dobrym, 5 punktów i mniej wymaga podania tlenu.
Kryteria punktacji ocenia się na podstawie poniższego schematu w pierwszej i piątej minucie życia:
1. Oddychanie:
• regularne, krzyk – 2,
• zwolnione, nieregularne – 1,
• brak – 0.
2. Czynności serca:
• powyżej 100 – 2,
• poniżej 100 – 1,
• brak – 0.
3. Zabarwienie skóry:
• różowe – 2,
• tułów różowy, kończyny sine – 1,
• jednolicie blade lub sine – 0.
4. Napięcie mięśni:
• aktywne ruchy całego ciała – 2,
• poruszanie tylko kończynami – 1,
• uogólniona wiotkość – 0.
5. Odruchy, (zwykle reakcje na cewnik w nozdrzach):
• kaszel lub kichanie – 2,
• grymas – 1,
• brak – 0.
Wkrótce po porodzie określa się również ciężar ciała, który jest ważnym wskaźnikiem ewentualnych problemów ze zdrowiem malucha. Jak podają źródła prawidłowa waga powinna zawierać się między 2500 do 4500 gramów. Jeśli granica została przekroczona możemy podejrzewać cukrzycę u matki, jeśli waga jest niższa niż 2500 gramów, mówimy o niskiej masie urodzeniowej, która może wymagać szczególnej opieki pediatrycznej. Po porodzie dokonuje się także pomiaru obwodu główki noworodka, aby wykluczyć problemy neurologiczne. Obwód głowy nie powinien być wyższy niż 35 cm.
Nowonarodzone dziecko poddaje się zabiegowi Credego, który ma na celu zapobiegnięcie rzeżączkowemu zapaleniu spojówek, który polega na zakropieniu oczu 1% azotanem srebra.
Kolejnym etapem badania jest badanie serduszka. Najlepiej zrobić to w momencie kiedy dziecko nie płacze, ponieważ krzyk przekłamuje prawidłowy wynik badania. Gdy są jakieś wątpliwości lekarz powinien zlecić EKG lub echo serca, a do czasu badania podpiąć dziecko pod specjalny aparat monitorujący pracę serduszka.
Następnie bada się przepływ krwi malca, lekarz sprawdza tętno w pachwinie, jego brak oznaczałby wrodzone zwężenie aorty. Lekarz sprawdza również narządy płciowe, obecność pochwy u dziewczynek oraz wykształcenia prącia i położenie jąder u chłopców.
Sprawdza się również stawy biodrowe, aby wykluczyć dysplazję stawów biodrowych.
W pierwszej dobie od urodzenia malec zostaje zaszczepiony przeciw gruźlicy i żółtaczce zakaźnej.
W drugiej dobie życia sprawdza się poziom bilirubiny, która określa obecność żółtaczki fizjologicznej, która występuje u wszystkich nowonarodzonych dzieci. Pojawia się w 2 lub 3 dobie życia i trwa do 8 dnia, natomiast u wcześniaków trwa około 2 tygodni. Nadmiar stężenia bilirubiny we krwi powoduje żółte zabarwienie skóry, białek oczu i błon śluzowych. Fototerapia jest najskuteczniejszą metodą leczenia żółtaczki. Może być stosowane światło białe, niebieskie i zielone. Najskuteczniejsze jest światło niebieskie. Fototerapia jest skuteczna tylko wtedy, kiedy światło pada na gołą skórę niemowlęcia. Jeżeli dziecko leży na brzuszku, naświetlane są plecy, jeśli leży na plecach, naświetlany jest przód ciała. Dziecko ma zakryte oczy specjalnymi okularkami oraz zasłonięte gonady (jądra u chłopców).
W 2-3 dobie życia każdego noworodka czeka nakłucie piętki i pobranie kilku kropel krwi, celem wykluczenia dwóch patologii: wrodzonej niedoczynności tarczycy oraz fenyloketonurii – wrodzonego zablokowania metabolizmu jednego z egzogennych aminokwasów. Obie te choroby późno zdiagnozowane powodują nieodwracalne uszkodzenie mózgu i upośledzenia umysłowego.
W czwartej dobie pobiera się dziecku krew celem wykonania diagnostycznych testów przesiewowych, a czasem również badania morfologicznego krwi. Badanie przesiewowe ma na celu wykrycie choroby we wczesnym okresie, by móc ją wyleczyć lub zapobiec jej postępowi.
Jeśli noworodek urodził się o czasie (czyli ani za wcześnie, ani za późno), jest właściwie rozwinięty w stosunku do swojego wieku płodowego (czyli nie jest ani, za duży ani za mały) oraz nie wykazuje żadnych objawów sugerujących obecność choroby lub wady wrodzonej to zostaje wcześniej wypisany wraz z matką do domu i po okresie obserwacji uznaje się go za zdrowego.
fot. Katarzyna Piwecka, fotografia rodzinna Poznań (www.katarzynapiwecka.pl)
...