Cytologia – jak się przygotować do badania?
Rak szyjki macicy to choroba, która cechuje się niestety wysokim odsetkiem przypadków śmiertelnych, a to ze względu na fakt, że wciąż jest wykrywana za późno. Tymczasem są sposoby, by diagnozować nowotwór szyjki macicy we wczesnym stadium rozwoju, gdy łatwiej o skuteczne leczenie – sposobem takim są odpowiednie badania laboratoryjne, a zwłaszcza cytologia.
Z tekstu dowiesz się:
• co to jest badanie cytologiczne i jak przebiega,
•co może wykryć cytologia,
•kiedy robić cytologię,
•jak przygotować się do cytologii,
•jak należy interpretować wyniki cytologii.
Nowotwory szyjki macicy można skutecznie leczyć, ale pod warunkiem, że są wykrywane szybko. Tymczasem w naszym kraju wskaźnik umieralności na tę chorobę wynosi 8,9 na 100 tys. kobiet w porównaniu do 1,6 na 100 tys. osób w Europie Zachodniej. Co roku z powodu raka szyjki macicy w Polsce umiera 1800 kobiet. Odwrócić te statystyki pomogłyby z pewnością wykonywane regularnie przez kobiety profilaktyczne badania laboratoryjne, a zwłaszcza badanie cytologii.
Cytologia – co to jest?
Cytologia to bezbolesne, bezpieczne oraz skuteczne badanie komórek pobranych z szyjki macicy. Wykonać je może każdy ginekolog podczas standardowej wizyty kontrolnej albo uprawniona do tego położna. Pacjentka kładzie się na fotelu ginekologicznym – lekarz lub położna wprowadza do pochwy wziernik, a następnie przy pomocy specjalnej jednorazowej szczoteczki pobiera próbki tkanek z kanału szyjki macicy. Rozmaz nakładany jest na szkiełko laboratoryjne i przekazywany do oceny mikroskopowej.
Cytologia – co wykrywa?
Badanie cytologiczne pozwala wykryć stany przednowotworowe oraz nowotwory szyjki macicy na bardzo wczesnym etapie rozwoju, gdy u pacjentki nie ma jeszcze żadnych innych objawów klinicznych. To podstawa profilaktyki raka szyjki macicy.
Kiedy robić cytologię?
Pierwsza cytologia powinna zostać wykonana u kobiety w wieku 18-20 lat lub wcześniej, jeśli zaczęła współżycie płciowe. Dorosłe, ogólnie zdrowe pacjentki powinny zgłaszać się na badanie cytologiczne raz w roku, panie z grupy ryzyka (np. obciążone tym nowotworem rodzinnie) – nawet dwa razy do roku.
Cytologia – jak się przygotować?
Cytologia z punktu widzenia pacjentki jest mało skomplikowanym badaniem, które nie wymaga szczególnych przygotowań. O czym jednak należy pamiętać?
- Badania nie wykonuje się w czasie miesiączki.
- Od ostatniego dnia miesiączki powinny minąć co najmniej 4 dni.
- Przez 4 dni poprzedzające badanie nie można stosować żadnych leków dopochwowych,
- Powinny minąć co najmniej 24 godziny od ostatniego badania ginekologicznego czy USG przezpochwowego.
Uwaga! Ciąża nie jest przeciwwskazaniem do wykonywania badania cytologicznego. Wręcz przeciwnie – cytologia w ciąży to badanie zalecane co najmniej dwukrotnie, w I oraz III trymestrze. Jest bezpieczne zarówno dla matki, jak i rozwijającego się dziecka.
Cytologia – wyniki i ich interpretacja
Najczęściej wyniki badania przedstawiane są jako dopasowanie pobranego materiału do jednej z tzw. grup cytologii.
- Cytologia grupa 1 – są to prawidłowe komórki powierzchownej warstwy nabłonka wielowarstwowego płaskiego tarczy szyjki macicy oraz ewentualne pojedyncze komórki zapalne.
- Cytologia grupa 2 – oprócz prawidłowych komórek, u pacjentki występuje duża liczna komórek zapalnych, sugerujących występowanie np. nadżerek. Kwalifikuje to pacjentkę do leczenia przeciwzapalnego.
- Cytologia grupa 3 – w rozmazie widoczne są komórki dysplastyczne, jednak co ważne – nie muszą to być komórki nowotworowe, ale choćby pozostałości silnego stanu zapalnego. Konieczna może być dalsza diagnostyka, np. pobranie wycinków tkanki.
- Cytologia grupa 4 – w rozmazie występują komórki mające cechy raka płaskonabłonkowego przedinwazyjnego.
- Cytologia grupa 5 – widoczne są komórki nowotworowe charakterystyczne dla raka płaskonabłonkowego trzonu lub szyjki macicy.
Ile się czeka na wyniki cytologii?
Z reguły od dwóch do czterech tygodni. Warto wpisać ją w kalendarz swoich profilaktycznych badań laboratoryjnych – w wielu przypadkach cytologia ratuje bowiem życie!
...