Wasilij Grossman - Życie i los

Autor:


Powieść uznana w Związku Radzieckim za tak niebezpieczną, że władze komunistyczne zdecydowały się skonfiskować nie tylko maszynopis, ale również taśmę z maszyny, na której została napisana. Życie i los to epicka opowieść o II wojnie światowej i wielkie rozliczenie z mrocznymi siłami, które zdominowały historię dwudziestego wieku. Grossman przeplata przerażający opis bitwy pod Stalingradem z dziejami jednej rodziny, rozrzuconej przez los od Niemiec po Syberię.

Zestawia mieszczańskie wnętrza z gniazdami snajperów, laboratoria naukowe z obozami pracy. Wnika głęboko w umysły swoich bohaterów – chłopca idącego do komory gazowej, a także Hitlera i Stalina. Z dbałością układa skomplikowaną mozaikę oddającą charakter tych nieludzkich czasów, w których mimo wszystko nigdy nie zabrakło nadziei. Wierność szczegółom historycznym i odważna ocena moralna przedstawionych wydarzeń czynią z powieści Grossmana jedno z najważniejszych dzieł rosyjskiej literatury dwudziestego wieku.

Wasilij Grossman (1905–1964) urodził się w Berdyczowie na Ukrainie, w inteligenckiej rodzinie pochodzenia żydowskiego. Po ukończeniu w 1929 roku wydziału chemii na uniwersytecie w Moskwie pracował jako inżynier w jednej z kopalni Zagłębia Donieckiego. Debiutował w 1934 roku. W latach 1935–1940 wydał trzy zbiory opowiadań oraz dwie części trylogii Stepan Kolczugin o rewolucji z 1905 roku i I wojnie światowej. Po wybuchu II wojny światowej został korespondentem wojennym. Za udział w bitwie pod Stalingradem uhonorowano go orderem Czerwonej Gwiazdy. Pierwsza powieść Grossmana o Stalingradzie Za słuszną sprawę (wyd. pol. 1959) ukazała się w odcinkach w 1952 roku. Do końca lat pięćdziesiątych autor pracował nad dalszym ciągiem, który miał stać się jego arcydziełem. Rękopis Życia i losu skonfiskowano. Jeden z egzemplarzy udało się jednak przemycić na Zachód. Został wydany w 1980 roku we Francji. W Rosji powieść doczekała się publikacji dopiero po upadku komunizmu. W ostatnich latach na świecie rośnie zainteresowanie tą powieścią. W Hiszpanii trafiła na listę bestsellerów.




...