Szafran nie tylko przyprawą

Autor:


Szafran - jedna z najdroższych przypraw świata - pozyskiwany jest z kwiatu krokusa purpurowego (Crocus sativus). Szafran to obcięte na odpowiedniej wysokości czerwone słupki kwiatowe - stygmaty tych kwiatów, wysuszone w odpowiednich warunkach.

Ręczny zbiór szafranu następuje wczesnym rankiem, kiedy rosa już odparuje, a słońce jeszcze nie wysuszy kwiatów. Do uzyskania zaledwie 1 grama szafranu potrzeba aż 150-200 kwiatów, odpowiednio na 1 kilogram trzeba aż do 200.000 kwiatów.

Szafran ma wyjątkowe walory lecznicze, w krajach skąd pochodzi jest uważany za panaceum. Wieloletnie badania naukowe wykazały, że szafran posiada działanie antyrakowe, antybakteryjne, hamuje rozwój wolnych rodników, ma więc również działanie odmładzające. Jako lekarstwo jest zalecany przy wielu różnych schorzeniach, jak choroby płuc, reumatyzm, migreny, bóle głowy, chroniczny kaszel, depresja, bezsenność, nerwowość, choroby układu krążenia, astma, odra i wiele innych. W sumie szafranem leczono ponad 90 różnych chorób. Od wieków roślinę tę wykorzystywano do barwienia szat mnichów buddyjskich, przyprawiania potraw, itp. Ma ona również długą historię tradycyjnego zastosowania jako środek przeciwskurczowy, wspomagający trawienie, zwiększający apetyt i wreszcie, poprawiający nastrój. Szafran jest znany ze swoich właściwości wspomagających trawienie i szeroko stosowany w kuchni indyjskiej, arabskiej, azjatyckiej, europejskiej, irańskiej i marokańskiej. Nadaje potrawom charakterystyczny smak i kolor. Dodaje się go do wielu znanych potraw, jak na przykład paella z Walencji, bouillabaisse, risotto alla Milanese i szafranowa bułka z Kornwalii. Na Środkowym Wschodzie szafranu dodaje się do kawy, by poprawić nastrój.

Jedną z kolebek naszej nowożytnej wiedzy jest kultura starożytnej Persji. Ibn Sina (980 – 1037) znany pod imieniem Avicenna, to jeden z jej najznamienitszych naukowców. W swoim dziele pod tytułem Al-Qanun fi al-Tibb, nazywanym również Kanonem Medycyny, opisał stosowanie szafranu dla poprawienia nastroju. Sławna, średniowieczna Schola Medica Salernitana (9 – 13 wiek) uznawała dobroczynny wpływ szafranu na nastrój. „Poemat medyczny z Salerno”, przetłumaczony na język angielski przez Sir Johna Haringtona (1608) również potwierdza dobroczynny wpływ szafranu na samopoczucie. Zielnik Zupełny, spisany przez Nicholasa Culpepera (1616 – 1654), zawierał recepturę przyrządzania nalewki szafranowej, która pita każdego ranka po łyżce pozwala uwolnić się od melancholii. Tradycyjne zwyczaje niejednokrotnie znajdują odzwierciedlenie w języku, a zatem łacińską maksymę nieznanego autora „Dormvit in sacco croci” można uznać za potwierdzenie, że tradycyjne zastosowanie szafranu dla podtrzymania nastroju było znane już w kulturach starożytnych.

Tradycyjne zastosowanie stanowi jasny dowód na to, że szafran pomaga podtrzymać dobry nastrój i równowagę emocjonalną. Najnowsze badania naukowe mechanizmu biochemicznego również dowodzą, że szafran może być pomocny także w leczeniu łagodnej i średniej postaci depresji. Badania na zwierzętach: Testy Forced Swim (polegające na badaniu czasu bezruchu po intensywnym pływaniu myszy w zbiorniku z wodą – przypis tłumacza) i aktywności w terenie przeprowadzone na myszach wykazały skutki szafranu porównywalne z działaniem fluoksetyny i imipraminy, dwóch syntetycznych przeciwdepresantów. Przeprowadzono również badania skuteczności dawki wyciągów z szafranu o różnorodnym stężeniu.



...