Diagnostyka chorób jelita cienkiego jest trudna, objawy są często niecharakterystyczne, a stosowane dotychczas metody diagnostyczne niedoskonałe. Badanie radiologiczne nie wykrywa małych zmian, tradycyjne badanie endoskopowe ma ograniczony zasięg, powoduje dyskomfort u pacjenta i może wymagać podania mu leków uspokajających,
a enteroskopia śródoperacyjna jest badaniem inwazyjnym. Nową metodą pozwalającą na nieinwazyjną ocenę błony śluzowej jelita cienkiego i umożliwiającą rozpoznanie chorób tej części przewodu pokarmowego jest endoskopia kapsułkowa. Została ona opracowana w latach osiemdziesiątych przez dr Gavriela Iddana z Izraela.
Badanie wykonuje się za pomocą kapsułki endoskopowej PillCam™ SB. Jest to urządzenie bezprzewodowe, zbudowane z biokompatybilnego materiału, mające niewielkie rozmiary (11x26 mm) i ważące zaledwie około 3,5 g. W jego skład wchodzą: miniaturowa cyfrowa kamera wideo, która może wykonywać zdjęcia przy bardzo małym oświetleniu
i niewielkim zużyciu energii, soczewka, źródło światła w postaci sześciu diod LED, bateria, nadajnik oraz antena. Kapsułka PillCam™ SB jest połykana przez pacjenta i następnie przemieszcza się biernie przez przewód pokarmowy dzięki jego ruchom perystaltycznym, wykonując 2 zdjęcia na sekundę i przesyłając je za pośrednictwem umieszczonych na skórze brzucha 8 czujników do rejestratora danych noszonego przez pacjenta na pasie.
W czasie 8 godzin trwania badania kapsułka PillCam™ SB wykonuje około 50 tysięcy zdjęć. Dzięki temu możliwe jest obejrzenie powierzchni znacznej części jelita cienkiego. Szerokość pola widzenia kamery wynosi 140°, a uzyskane obrazy są powiększone ośmiokrotnie, dzięki czemu można obserwować zmiany już od średnicy 0,1 mm. Po zakończeniu badania uzyskane dane przekazywane są z rejestratora do komputera, gdzie specjalne oprogramowanie RAPID™ przetwarza je na obrazy wideo, które następnie są analizowane przez lekarza.
Badanie jest nieinwazyjne, bezpieczne, dobrze tolerowane przez pacjentów i może być przeprowadzone ambulatoryjnie. Można je bezpiecznie wykonywać u dorosłych i dzieci
w wieku powyżej 9-10 lat. Wskazaniami do badania jelita cienkiego kapsułką endoskopową są: przewlekłe krwawienie z przewodu pokarmowego, przewlekła niedokrwistość z niedoboru żelaza, podejrzenie choroby Leśniowskiego-Crohna, choroba trzewna, zespoły polipowatości przewodu pokarmowego, podejrzenie guza jelita cienkiego, uszkodzenia jelita po stosowaniu niesteroidowych leków przeciwzapalnych lub radioterapii.
W celu odpowiedniego przygotowania przewodu pokarmowego do badania pacjent powinien pozostawać na czczo przez 8-12 godzin przed rozpoczęciem badania, sugeruje się także przyjęcie środków przeczyszczających dzień wcześniej. W trakcie badania pacjent może kontynuować swoją zwykłą codzienną aktywność. Powinien jednak unikać intensywnego wysiłku fizycznego oraz przebywania w polu elektromagnetycznym, dlatego do czasu wydalenia kapsułki nie wolno wykonywać badania przy użyciu rezonansu magnetycznego. Do normalnej diety pacjent powraca po zakończeniu badania.
W prowadzonych badaniach klinicznych udowodniono skuteczność endoskopii kapsułkowej wykazując, że pozwala ona częściej wykryć przyczynę przewlekłego krwawienia z przewodu pokarmowego, którego źródłem mogą być zmiany naczyniowe, owrzodzenia i guzy nowotworowe. W lipcu 2003 roku amerykańska Agencja ds. Żywności i Leków (FDA) uznała badanie kapsułką endoskopową za metodę z wyboru w diagnostyce patologii jelita cienkiego. W uzasadnieniu tej decyzji podano, że odsetek pacjentów,
u których udaje się stwierdzić zmiany będące prawdopodobną przyczyną diagnozowanych objawów, to w przypadku badania kapsułką 71%, podczas gdy ten sam odsetek dla wszystkich innych metod diagnostycznych traktowanych łącznie (gastroskopia, kolonoskopia, pasaż, enteroskopia, tomografia komputerowa, angiografia), wynosi zaledwie 41%.
Opracowanie: Dr n. med. Ewa Wrońska
Klinika Gastroenterologii CMKP Centrum Onkologii w Warszawie