Robot da Vinci zbudowany jest z czterech ramion, z których trzy wyposażone są w narzędzia chirurgiczne (na czwartym ramieniu umieszczona jest kamera endoskopowa). W czasie operacji maszyną steruje chirurg, siedzący przy specjalnej konsoli, w której umieszczone są manetki sterujące. Ponadto w okularach konsoli chirurg ma podgląd operowanego pola – w trójwymiarze, wysokiej rozdzielczości HD, naturalnych barwach, a także w dziesięciokrotnym powiększeniu. Pozwala to lekarzowi na niezwykle dokładne i precyzyjne usunięcie chorych tkanek, bowiem lekarz nie zasłania sobie rękoma operowanego miejsca. W grudniu 2010 odbyły się pierwsze w Polsce operacje przy asyście robota. Każda z operacji zakończyła się pełnym sukcesem.
Często, w świadomości pacjentów, operacja łączy się z obawą o jej przebieg, okres rekonwalescencji oraz powrót do pełnej sprawności.
Operacje wykonywane przy użyciu robota da Vinci minimalizują powikłania pooperacyjne oraz znacznie skracają czas powrotu do zdrowia i pełnej sprawności. Umożliwia to szybszy powrót do domu i normalnych zajęć. Ponadto pacjenci czują mniejszy ból, a na ich ciele pozostają ledwie zauważalne blizny, gdyż operacja jest prowadzona przez niewielkie, 1-2 cm nacięcia w skórze – informuje prof. Wojciech Witkiewicz, dyrektor Wojewódzkiego Szpitala Specjalistycznego we Wrocławiu Ośrodka Badawczo – Rozwojowego. To właśnie dzięki staraniom profesora Witkiewicza został zakupiony pierwszy w naszym kraju robot da Vinci, a polscy chirurdzy zyskali możliwość szkolenia się w chirurgii na poziomie XXI wieku.
System chirurgiczny da Vinci wykorzystywany jest m.in. w diagnostyce i leczeniu operacyjnym wielu schorzeń ginekologicznych.
Już w styczniu robot da Vinci będzie asystował w sześciu operacjach ginekologicznych. 17 i 18 stycznia pod okiem prof. Jana Perssona ze Szwecji przeprowadzimy dwie operacje histerektomii, czyli usunięcia macicy– mówi profesor Wojciech Witkiewicz - Tydzień przed planowanymi operacjami zespół specjalistów z Wrocławia pojedzie do Szwecji, by tam przyjrzeć się podobnym zabiegom.
Histerektomia to operacja częściowego lub całkowitego usunięcia macicy, a najczęstszym wskazaniem do jej wykonania są m.in. nowotwór czy mięśniaki macicy. Operacje z użyciem robota polegają na usuwaniu kolejnych fragmentów macicy i wydobywaniu ich przez pochwę, bądź przez niewielkie nacięcia w powłokach brzusznych. W lżejszych przypadkach zaleca się operacje laparoskopowe, z racji krótszego okresu rekonwalescencji pacjentki oraz mniejszej ingerencji chirurga.
Wśród schorzeń ginekologicznych, które można zdiagnozować i operować przy pomocy robota da Vinci wymienia się m.in.:
· Mięśniaki macicy, czyli niezłośliwe, początkowo niewyczuwalne guzki macicy, będące skutkiem nadmiernego namnożenia komórek.
· Endometrioza – choroba układu hormonalno-immunologicznego, dotykająca organy rozrodcze kobiet oraz mająca wpływ na cykl menstruacyjny. Może objawiać się skurczami i bólem w trakcie miesiączki oraz bólem w obrębie miednicy w trakcie całego cyklu. Nieleczona może powodować trudności w zajściu w ciążę.
· Wypadanie pochwy, czyli fizjologiczne obniżenie narządów rodnych, spowodowane m.in. przez powikłania poporodowe, szybko następujące po sobie kolejne ciąże, nadwagę czy ciężką pracę fizyczną.
· Zmiany nowotworowe w obrębie macicy.
Początkowo wszelkie operacje ginekologiczne wiązały się z tzw. chirurgią otwartą, która wymagała od lekarza odsłonięcia określonej części jamy brzusznej za pomocą rozcięcia powłoki skórnej. Powodowało to większą utratę krwi, a także dłuższy czas powrotu do zdrowia. Kolejnym krokiem medycyny było wprowadzenie operacji laparoskopowych, co pozwoliło na operowanie za pomocą kilku niewielkich otworów w skórze. Milowym krokiem, jaki zrobiła medycyna, stało się stworzenie małoinwazyjnego robota chirurgicznego, który pozwala na wykonywanie niezwykle precyzyjnych ruchów.
Wśród operacji ginekologicznych, jakie można przeprowadzać w asyście robota, wymienić można m.in.:
· miomektomię - chirurgiczne usunięcie mięśniaków macicy, często stosowane u młodych, planujących zajście w ciążę kobiet,
· kolpopleksję krzyżową, czyli terapię wypadania pochwy,
· histerektomię – całkowite lub częściowe usunięcie macicy, zwykle podyktowane wystąpieniem zmian nowotworowych.
W Wojewódzkim Szpitalu Specjalistycznym we Wrocławiu Ośrodku Badawczo – Rozwojowym przy asyście robota chirurgicznego da Vinci będą odbywać się operacje nie tylko ginekologiczne, ale również urologiczne, operacje z zakresu chirurgii ogólnej, chirurgii naczyniowej i kardiochirurgicznej. Sukces tego typu operacji związany jest z możliwościami jakie daje system chirurgiczny da Vinci. W przypadku chirurgii urologicznej bardzo ważna jest precyzja i małoinwazyjność, ponieważ w tym przypadku łatwo uszkodzić nerwy, odpowiedzialne za trzymanie moczu, bądź funkcje seksualne u mężczyzn. Dla chirurgii ogólnej istotny jest fakt, że asysta robota pozwala na dotarcie do trudno dostępnych miejsc, a jednocześnie nie wymaga dużego nacięcia powłok skórnych. Zapewnia to m.in. znaczne zmniejszenie upływu krwi w trakcie operacji oraz krótszy czas rekonwalescencji i szybszy powrót do normalnej aktywności.
Na świecie pracuje już 1662 robotów: w Stanach Zjednoczonych – 1228, w Europie 292, w tym przykładowo we Włoszech – 50, w Niemczech – 43, we Francji – 39, w Hiszpanii – 22, w Szwecji – 13, w Czechach – 9, w Rumunii – 8 i od niedawna pierwszy w Polsce.