Każdej nocy 300 tysięcy dzieci w Polsce kładzie się spać z obawą, że rano znowu obudzi się w mokrym łóżku. Moczenie nocne jest najczęstszym urologicznym problemem u dzieci. Nie zagraża zdrowiu bądź życiu pacjenta i dlatego też nie poświęca się mu należytej uwagi. A przecież może ono u dziecka spowodować zaburzenia emocjonalne, przyczyniać się do złych kontaktów z rówieśnikami i konfliktów w rodzinie. Czy spotkaliście się z moczeniem nocnym u swoich dzieci? A może choroba ta dotknęła kogoś z rodziny lub znajomych? Jeśli tak, to z pewnością wiecie Państwo, jak trudno poradzić sobie z tym problemem i jak poważne mogą być jego konsekwencje. Dziecko moczące się narażone jest na odrzucenie, represje i zawstydzenie w środowisku rodzinnym oraz wśród rówieśników. Utrzymujące się moczenie nocne prowadzi do poważnych następstw w psychice dziecka, co z wiekiem powoduje postępującą izolację z życia społecznego. Stowarzyszenie Pomocy Dzieciom z Moczeniem Nocnym „DOBRA NOCKA” zajmuje się tymi problemami na co dzień, pomagając rodzinom dotkniętym chorobą. Co to jest moczenie nocne? O moczeniu nocnym mówimy wtedy, gdy u dziecka pięcioletniego lub starszego dochodzi do mimowolnego oddania moczu w trakcie snu i zdarza się to częściej niż 2 razy w tygodniu. Dziecko może się moczyć każdej nocy – nawet kilka razy. Moczenie nocne może być również nieregularne, sporadyczne – np. kilka razy tygodniowo lub 2-3 razy w miesiącu. Moczenie nocne można podzielić na: • pierwotne – jeżeli dziecko moczy się w nocy od urodzenia, • wtórne – gdy w rozwoju dziecka był okres co najmniej półrocznej, świadomej kontroli oddawania moczu. Zarówno jedna jak i druga częstość występowania jest dużym problemem dla dziecka i jego rodziców. Niektóre dzieci oprócz moczenia się w nocy do łóżka popuszczają mocz w dzień. Wtedy określamy taką sytuację jako nocne moczenie i nie trzymanie moczu w dzień. Jak dużo dzieci moczy się w nocy, czy z tego się wyrasta? Rodzice przeważnie martwią się, że ich moczące się dziecko jest wyjątkiem wśród rówieśników. Okazuje się, że jest inaczej. Według statystyk, w Polsce średnio aż troje dzieci w każdej pierwszej klasie szkoły podstawowej moczy się w nocy. Oznacza to, że aż 10 procent wszystkich dzieci cierpi, budząc się w mokrym łóżku i ponosi konsekwencje tej przykrej oraz stresującej choroby. Niestety nadal duża liczba moczących się dzieci nie trafia do lekarza lub zgłasza się do niego zbyt późno. Panuje bowiem błędne przeświadczenie, że można spokojnie czekać, aż moczenie samo przejdzie. W większości wypadków dzieci rzeczywiście „wyrastają” z moczenia nocnego. Nigdy jednak nie wiadomo, kiedy to nastąpi. A przecież utrzymujące się moczenie nocne znacznie utrudnia życie dziecka zarówno w rodzinie jak i w grupie rówieśników. Dlatego z pewnością nie powinno się przyjmować postawy biernego oczekiwania, gdyż nie leczone moczenie nocne może trwać nawet kilkanaście lat, powodując nieprawidłowy rozwój dziecka. Dzieci moczące się unikają kontaktów z rówieśnikami, nie wyjeżdżają na kolonie, wycieczki szkolne czy zielone szkoły. Obawiają się poniżenia i izolacji. Rozwija się u nich poczucie winy i kompleks niższości. Dlatego też moczenie nocne trzeba leczyć. Obecna wiedza lekarska pozwala na zastosowanie skutecznych metod terapii. Odpowiednie leczenie moczenia nocnego przywraca dziecko do normalnego funkcjonowania w środowisku rówieśników. Dlaczego dziecko moczy się w nocy? W przeszłości istniało wiele teorii starających się wyjaśnić przyczynę moczenia nocnego. Moczenie nocne tłumaczono nieprawidłowym budzeniem się z głębokiego snu, zaburzeniami emocjonalnymi dziecka, błędami wychowawczymi, patologią w rodzinie. Dziś już wiadomo, że tak nie jest. Przeprowadzone w ostatnich latach badania udowodniły, że moczenie nocne u większości dzieci ma podłoże czynnościowe. W prawidłowych warunkach pęcherz moczowy powinien do rana utrzymać mocz spływający z nerek w godzinach nocnych. Tymczasem u dzieci cierpiących na moczenie nocne stwierdza się zmniejszoną pojemność czynnościową pęcherza moczowego i/lub niedostateczne zagęszczanie moczu w nocy. Zmniejszona pojemność pęcherza jest spowodowana nadaktywnością pęcherza moczowego. Zwiększona produkcja moczu w czasie snu dziecka jest związana z niedoborem wazopresyny w surowicy w godzinach nocnych. Mechanizm moczenia polega na przepełnieniu zbiornika – jakim jest pęcherz moczowy – i albo dziecko zmoczy się do łóżka, albo musi wstawać w nocy, co również nie jest prawidłową sytuacją. Należy pamiętać, że moczenie nocne nie jest spowodowane jedną przyczyną. Może być objawem wielu chorób, może też mieć postać izolowanego schorzenia. Dlatego tak ważna jest odpowiednio przeprowadzona diagnostyka dzieci zgłaszających się do lekarza z powodu moczenia nocnego. Każde moczące się dziecko powinno być zbadane, aby nie przeoczyć chorób wymagających innego leczenia. Odpowiednia diagnostyka i skuteczne leczenie moczenia nocnego są szansą dla dziecka i całej rodziny na normalne życie. Jakie są aktualne możliwości leczenia moczenia nocnego u dzieci? Metody leczenia zależą od przyczyn. U dzieci z moczeniem nocnym związanym ze zmniejszoną pojemnością pęcherza moczowego i współistniejącymi zaburzeniami czynności dolnych dróg moczowych bardzo dobre efekty leczenia uzyskuje się stosując leki regulujące czynność dolnych dróg moczowych. W wyniku działania leku zmniejsza się czucie w pęcherzu. Dziecko potrafi wydłużyć przerwy w chodzeniu do ubikacji w ciągu dnia i w ten sposób zwiększa się stopniowo pojemność pęcherza. Okres kuracji wynosi przeciętnie 3-4 miesiące. Efekt leczenia w postaci zmniejszenia nasilenia moczenia nocnego jest już widoczny po kilku dniach stosowania leku. Z kolei u dzieci ze zwiększoną ilością moczu nocnego stosuje się leki poprawiające zagęszczanie moczu w godzinach nocnych. Podanie leku wieczorem, przed snem uzupełnia niedobór naturalnej substancji w organizmie dziecka w godzinach nocnych, która jest odpowiedzialna za zagęszczanie moczu. Podawanie leku jest zwykle kontynuowane przez 3-4 miesiące. Widoczny efekt leczenia uzyskuje się już po 2-3 dniach. Całkowite wyleczenie można osiągnąć już po 3 miesiącach. W trakcie leczenia farmakologicznego uzyskuje się ustąpienia moczenia u 70-90% dzieci. Jest to bardzo dobry wynik. Leki obecnie stosowane w leczeniu moczenia nocnego są dobrze tolerowane przez dzieci i, co najważniejsze, bezpieczne – jeżeli podawane zgodnie z zaleceniami lekarza. Dr n. med. Grzegorz Paruszkiewicz Prezes Zarządu Stowarzyszenia Pomocy Dzieciom z Moczeniem Nocnym „DOBRA NOCKA” Kiedy do lekarza? Rodzice powinni się zgłosić do lekarza, jeżeli po ukończeniu 4 roku życia dziecko nadal się moczy ( w tygodniu jest przeciętnie więcej „mokrych” niż suchych nocy). Wizyta jest konieczna bez względu na wiek dziecka, gdy: • Moczeniu nocnemu towarzyszy moczenie bielizny w dzień. • Dziecko, co jakiś czas ma podwyższoną temperaturę bez wyraźnej przyczyny • Moczenie nocne pojawia się po okresie prawidłowej kontroli oddawania moczu Gdzie szukać pomocy? Stowarzyszenie Pomocy Dzieciom z Moczeniem Nocnym „DOBRA NOCKA” Infolinia Stowarzyszenia Pomocy Dzieciom z Moczeniem Nocnym "DOBRA NOCKA": 0-801 35 35 00, czynna w poniedziałki i środy w godz. 18-20. www.moczenienocne.pl