Choroby jamy ustnej są bardzo uciążliwą przypadłością. Najczęściej spotykane schorzenia to zapalenie dziąseł, afty i opryszczka. Dolegliwości te niekiedy świadczą o ogólnoustrojowych zaburzeniach organizmu i, bagatelizowane, mogą prowadzić do poważniejszych problemów. Nie powinniśmy ich zatem lekceważyć, ale odpowiednio wcześnie sięgnąć po sprawdzone leki. Fitoterapia, gałąź współczesnej medycyny, przychodzi nam z pomocą.
Stan zapalny dziąseł objawia się najczęściej obrzękiem, zaczerwienieniem, bólem
i krwawieniem. W ostrej formie może mu również towarzyszyć gorączka i ślinotok. Ignorowanie tego schorzenia może doprowadzić nawet do utraty zębów. Najczęstszą przyczyna powstawania stanów zapalnych dziąseł jest niedostateczne dbanie o higienę jamy ustnej oraz zły stan uzębienia.
Kolejnym bardzo powszechnym i niezwykle dokuczliwym schorzeniem są afty. Afta
to bolesne owrzodzenie, które występuje na błonie śluzowej policzków, brzegach języka lub dziąsłach. Utrudnia mówienie i spożywanie posiłków. Niekiedy pojawieniu się afty może towarzyszyć również gorączka i powiększenie węzłów chłonnych. Afty powstają w wyniku urazów mechanicznych w obrębie jamy ustnej, a także spadku odporności organizmu, stresu czy zaburzeń żołądkowo-jelitowych.
Bardzo często padamy ofiarą infekcji wirusowych, w wypadku jamy ustnej duże zagrożenie stanowi wirus opryszczki. Zmiany wywołane tym wirusem mają postać pęcherzyków wypełnionych płynem, po ich pęknięciu pojawiają się bardzo bolesne nadżerki. Opryszczka tworzy się w kącikach ust oraz na wargach i podniebieniu.
Tak jak w przypadku wielu nękających nas dolegliwości, również walcząc ze stanami chorobowymi jamy ustnej, możemy posiłkować się lekami roślinnymi. Okazują się one niezwykle przydatne i skuteczne w walce z aftami, zapaleniem dziąseł czy wirusem opryszczki. Ponadto zapewniają utrzymanie odpowiedniego poziomu higieny jamy ustnej, dzięki czemu zapobiegają nawrotom tych dolegliwości.
KWIAT NAGIETKA – ROŚLINNY SUROWIEC PRZECIWZAPALNY I PRZYSPIESZAJĄCY GOJENIE
Nagietek lekarski stosowany był kiedyś jako naturalny barwnik w celu poprawy koloru masła i ciast. To dzięki karotenoidom, naturalnym barwnikom, które nadają kwiatom intensywny pomarańczowy kolor. Piękne kwiaty są elementem bukietów i wieńców wyplatanych z okazji Święta Matki Boskiej Zielnej, czyli Dnia Zielarza. Nagietek uprawiany jest jako roślina lecznicza i ozdobna.
W lecznictwie stosuje się kwiaty nagietka. Surowiec zawiera związki czynne (saponiny, karotenoidy i polisacharydy), dzięki którym działa przeciwzapalnie i przyspiesza gojenie ran. Dlatego przetwory z nagietka lekarskiego stosuje się w leczeniu trudno gojących się ran, odleżyn, oparzeń, owrzodzeń żylakowych podudzi oraz do płukania w stanach zapalnych jamy ustnej i gardła. Kwiat nagietka działa także bakteriobójczo i rzęsistkobójczo, dlatego jest zalecany do przemywania w stanach zapalnych pochwy objawiających się świądem, pieczeniem i upławami. Dawniej, przetwory z nagietka stosowano w zaburzeniach miesiączkowania i w stanach skurczowych przewodu pokarmowego. Komisja E dopuszcza jedynie stosowanie zewnętrzne surowca.
Ze względu na swoje właściwości kwiat nagietka jest bardzo chętnie stosowany
w kosmetyce, szczególnie w preparatach przeznaczonych do pielęgnacji skóry skłonnej
do podrażnień oraz w preparatach dla dzieci.
Terapia
Kwiat nagietka stosuje się leczniczo w formie wyciągu płynnego do płukania, kąpieli, okładów i przemywania skóry oraz w postaci maści i kremów. Do płukania jamy ustnej
i gardła stosuje się nie rozcieńczoną nalewkę, natomiast do okładów i przemywania skóry nalewkę należy rozcieńczyć przegotowaną wodą.
KORA DĘBU – ROŚLINNY ŚRODEK ŚCIĄGAJĄCY I PRZECIWZAPALNY
Dąb szypułkowy (Quercus robur), piękne i okazałe drzewo jest rośliną długowieczną. Odporny na choroby dożywa kilkuset lat, ze względu na zawartość garbników, dzięki którym jest również stosowany w lecznictwie. W odróżnieniu od wielu tradycyjnych ziół, dąb, w odległych czasach, uchodził raczej za symbol religijny, aniżeli za roślinę leczniczą. Symboliczne znaczenie drzewa oddaje jego nazwa łacińska (Quercus robur – w przenośni
„siła, moc”, Quercus sessilis – „mocno osadzony”). Zastosowanie w życiu codziennym znajdowały jedynie żołędzie, które stosowano niegdyś jako dodatek do chleba lub – prażone - jako substytut kawy.
Kora dębu, jako surowiec leczniczy wyróżnia się wysoką zawartością (ok. 20%) wspomnianych wcześniej garbników. Garbniki wywierają efekt przeciwzapalny
i bakteriobójczy. Niszczą białka budujące ściany komórkowe drobnoustrojów, dezaktywują również toksyny bakteryjne. Natomiast na skórze i błonach śluzowych, pod wpływem garbników, powstaje warstwa powlekająca, utrudniająca przenikanie wody. Powoduje to ograniczenie czynności komórek, chroni głębiej położone tkanki przed infekcjami oraz obniża wrażliwość bólową. Garbniki działają korzystnie także na naczynia włosowate, zmniejszają ich przepuszczalność i hamują drobne krwawienia z uszkodzonych tkanek. Surowiec może być stosowany zewnętrznie w leczeniu stanów zapalnych skóry i błon śluzowych w obrębie jamy ustnej, gardła oraz w chorobach skóry (oparzeniach, odmrożeniach, owrzodzeniach żylakowych podudzi), błon śluzowych okolicy narządów płciowych i odbytu (hemoroidy - do nasiadówek). Kąpiele z kory dębu zaleca się również przy nadmiernej potliwości stóp.
Terapia
Korę dębu do kąpieli i nasiadówek, przemywania i okładów stosuje się w postaci odwaru. Odwar z surowca przygotowuje się zalewając go ciepłą wodą i ogrzewając na małym ogniu przez 20 min. Do płukania jamy ustnej, gardła, stosuje się najczęściej gotowe wyciągi, przeważnie są to preparaty złożone, zawierające dodatkowo wyciągi z innych roślin
o działaniu przeciwzapalnym i przeciwbakteryjnym.