Odbywający się po raz trzeci Europejski Tydzień Profilaktyki Raka Szyjki Macicy organizowany przez European Cervical Cancer Association (Europejskie Stowarzyszenie Raka Szyjki Macicy) to okazja do dyskusji o losie polskich kobiet.
Czas działać!
Czy w natłoku codziennych obowiązków kobiety znajdują czas, żeby pomyśleć o własnym zdrowiu? Celem Europejskiego Tygodnia Profilaktyki Raka Szyjki Macicy jest zachęcenie kobiet do regularnego wykonywania badań profilaktycznych, które mogą uratować zdrowie a nawet życie. Przy tej okazji apelujemy: „STOP rakowi szyjki macicy. Zrób cytologię, zaszczep siebie i swoją córkę.” Warto skorzystać z ogólnodostępnych, bezpłatnych badań cytologicznych i uruchamianych przez niektóre placówki medyczne darmowych konsultacji u specjalistów.
Europejski Tydzień Profilaktyki Raka Szyjki Macicy to także dobry moment na posumowanie dotychczasowych działań w zakresie profilaktyki tego nowotworu oraz refleksja nad tym, co możemy jeszcze zrobić. W statystyce zachorowalności na raka szyjki macicy Polska zajmuje drugie miejsce w Europie, zaraz po Rumunii.
„Nowotwory szyjki macicy należą do najczęściej występujących nowotworów narządu płciowego. I niestety, najczęściej kobiety umierają z powodu tej choroby. Polska jest niechlubnym przykładem tego stanu. W krajach Europy Zachodniej, gdzie profilaktyka jest bardzo silnie wdrażana i energicznie przeprowadzana od wielu lat, umieralność z powodu tego nowotworu jest bardzo niska. Polskie Towarzystwo Ginekologiczne ogłosiło rok 2009 Rokiem Zdrowia Kobiety. Naszym celem jest propagowanie prozdrowotnych zachowań. Będziemy zachęcać panie do regularnego wykonywania badań profilaktycznych.” – mówi prof. dr hab. n. med. Jan Kotarski, prezes Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego.
Polska kontra Europa – czy jest szansa dla naszych dziewczynek?
Większość krajów Unii Europejskiej zdecydowało się na wprowadzenie programów zapobiegających rakowi szyjki macicy i powszechne szczepienie dziewczynek. W czerwcu 2008 roku Departament Zdrowia Wielkiej Brytanii rozpoczął Narodowy Program Przeciwdziałania Wirusowi HPV, który potrwa 3 lata. W pierwszym roku zostaną zaszczepione wszystkie dziewczynki w wieku 12 i 13 lat. W kolejnych latach szczepieniem objęte zostaną również dziewczęta w wieku od 14 do 18 lat. W listopadzie 2008 r. Holandia podjęła decyzję o zaszczepieniu przeciw wirusowi HPV wszystkich 12-latek. W pierwszej połowie 2009 roku zostanie także wdrożony program szczepień uzupełniających dla wszystkich dziewcząt w wieku 13-16 lat. Szacuje się, że w ciągu pierwszego roku zostanie zaszczepionych ponad 350 tys. dziewcząt. W ostatnim czasie również Rumunia podjęła decyzję o populacyjnym szczepieniu nastolatek. W Polsce szczepienia przeciwko wirusowi HPV nie są finansowane ani nawet współfinansowane, choć trafiły na listę szczepień zalecanych.
Inicjatywy lokalne wyprzedzają działania centralne
W 2008 roku kilka polskich miast, gmin i powiatów zdecydowało się na bezpłatne szczepienie nastolatek przeciwko wirusowi HPV. Są wśród nich między innymi: Poznań, Warszawa, Gdynia, Lublin, Święta Katarzyna, Radomsko, Kobierzyce, Jastrzębie Zdrój oraz powiaty poznański i żarski. W Polsce akcja przybiera różne formy, ze względu na środki finansowe, jakimi dysponuje gmina lub fundator. Szczepieniu poddawane są wszystkie dziewczynki z kilku roczników lub też określona ilość nastolatek, które pierwsze zgłoszą się na szczepienie. Czasem środków samorządowych wystarcza tylko na szczepienie wybranej grupy dziewcząt.
W Jastrzębiu Zdroju Fundacja Ochrony Zdrowia i Opieki Społecznej finansuje około 90 proc. kosztu szczepienia, którym objęte są dziewczynki w wieku 12-19 lat. Jest to pierwsza w naszym kraju inicjatywa prywatna na tak dużą skalę. Na szczepienie swoich córek zdecydowało się ponad 500 górników.
Powiat Poznański jest pierwszym powiatem w Polsce, który rozpoczął szczepienie nastolatek przeciwko zakażeniom wirusem HPV. We wrześniu 2008 pierwszą dawkę szczepionki otrzymało około 500 dziewczynek w wieku 13 lat, zamieszkałych w 17 gminach powiatu poznańskiego.
Powiat Żarski w październiku 2008r. podjął decyzję o sfinansowaniu szczepienia dla około 700 uczennic ze szkół ponadgimnazjalnych. Połowę kosztów szczepienia pokrywa Starostwo Powiatowe w Żarach, a pozostałą część gminy, w których zameldowane są dziewczynki. Dzięki podzieleniu kosztów pomiędzy starostwem a gminami możliwe jest zaszczepienie tak dużej ilości dziewcząt.
W Warszawie w pilotażowym programie profilaktyki raka szyjki macicy wzięło udział ponad 600 dziewcząt z III klas gimnazjów w dzielnicy Śródmieście. Uczennice objęte programem wzięły udział w „lekcjach higienicznych”, których celem było zapoznanie z podstawowymi zasadami przeciwdziałania zakażeniom wirusem HPV. Ostatnim etapem programu edukacyjnego było szczepienie.
Coraz więcej lokalnych samorządów rozważa możliwość inwestycji w zdrowie młodych mieszkanek, ale takich inicjatyw jest niewiele. Bez rozwiązań, które pozwolą na objęcie profilaktyką ogółu nastolatek nie możemy się spodziewać znaczącej poprawy w polskich statystykach zapadalności i umieralności na raka szyjki macicy.
Więcej informacji o wirusie HPV i profilaktyce raka szyjki macicy:
• Rak szyjki macicy nie jest dziedziczny. Jego przyczyną jest wirus brodawczaka ludzkiego - HPV (Human Papilloma Virus)
• Obecnie znanych jest 100 typów wirusa brodawczaka ludzkiego, z czego 15 typów jest uznawanych za onkogenne. HPV 16 i 18 są odpowiedzialne za około 70% przypadków raka szyjki macicy na całym świecie, kolejne 7% stanowią przypadki wywołane przez HPV 45 i 31.
• Wirus HPV jest koniecznym warunkiem występowania raka szyjki macicy.
• Szacuje się, że około 80% kobiet przynajmniej raz w życiu jest zakażonych tym wirusem i nawet o tym nie wie. Chorobą jest zagrożona każda aktywna seksualnie kobieta.
• Zakażenie przebiega bezobjawowo. Dochodzi do niego w czasie stosunku seksualnego, ale również przez kontakt ze skórą narządów płciowych partnerów.
• Na raka szyjki macicy zapadają najczęściej kobiety powyżej 40 roku życia, ale do zakażenia dochodzi najczęściej w wieku 20-30 lat, kiedy prowadzimy bardziej intensywne życie seksualne.
• Optymalną formą profilaktyki raka szyjki macicy jest połączenie regularnie wykonywanych badań cytologicznych ze szczepieniem. Pamiętajmy jednak, że zaszczepienie się nie zwalnia nas z obowiązku wykonywania regularnie badań cytologicznych.
Kobiety nie powinny chorować i umierać z powodu raka szyjki macicy, bo to nowotwór któremu można skutecznie zapobiegać. Europejski Tydzień Profilaktyki Raka Szyjki Macicy jest dobrą okazją do pomyślenia o zdrowiu, zapisania się na wizytę u ginekologa, zrobienia cytologii i rozmowy z lekarzem na temat możliwości zaszczepienia się.