W pracy na schorzeniami pleców, karku i innych stawów istnieją trzy główne czynniki w terapii, które należy uwzględnić. Po pierwsze, aktywne leczenie przyczyny wywołującej dane symptomy choroby, po drugie, higiena pleców, w celu wyeliminowania objawów towarzyszących, które wywołują bóle pleców i po trzecie, maksymalne ograniczenie tych dolegliwości poprzez różne terapie wspierające.
Do terapii należy udzielenie porad pacjentowi we wszystkich kwestiach, które dotyczą postawy przy wykonywaniu pracy siedzącej i stojącej oraz przyzwyczajeń dotyczących poruszania się. Do tego należy również porada przy określonych nawykach związanych ze snem, jak również wybór łóżek i materaców.
Często myśli się najpierw o zniszczonych krążkach międzykręgowych (dyskach) i o wypadnięciu jądra galaretowatego. Te skomplikowane dolegliwości ze skrzywieniami i zniszczeniem krążków nie występują jednak dziś tak często, jak się być może sądzi, lecz jest to niewielki procent wszystkich dolegliwości związanych z bólem pleców. Wspomniane problemy są jednak duże a powstałe w ich konsekwencji uszkodzenia prowadzą często do uwięzienia pacjenta na dłuższy czas w łóżku, przy czym zdrowe łóżko i dobry materac mają ogromne znaczenia dla obłożnie chorego.
Aby lepiej zrozumieć znaczenie prawidłowej pozycji leżącej, należy przybliżyć informację o funkcji i budowie krążka międzykręgowego. Zadaniem krążka międzykręgowego, znajdującego się między dwoma kręgami, jest zapewnienie swobody ruchów oraz amortyzowanie wstrząsów. Dzięki swej specyficznej budowie może on sprostać tym zadaniom. Krążek międzykręgowy składa się z zewnętrznej kapsuły, tak zwanego pierścienia włóknisto-chrząstkowego, który zbudowany jest z różnych warstw tkanek łączących ukośnym splotem sąsiadujące kręgi. Zewnętrzna kapsuła utrzymuje jądro miażdżyste. W przypadku wypadnięcia jądra galaretowatego powstaje uraz, rysa w zewnętrznej kapsule, a poprze ten otwór wycieka część jądra, która naciska na wrażliwe na ból struktury lub włókna nerwowe wywołując ostre miejscowe bóle, na przykład rwę kulszową. Przy zwiększonym nacisku na krążek międzykręgowy pęczniejąca masa zostaje ściśnięta, przez co pęcznienie wzrasta. Ściskająca siła działająca na krążek powstaje również przy obrocie lub skręceniu kręgów, ponieważ prowadzi to do napięcia włókien pierścienia włóknisto - chrząstkowego, a poprzez to kręgi zostają przybliżone do siebie.
Z faktu, że ponad 90 % wypadków wypadnięcia jądra galaretowatego następuje w kierunku ukośnym do tyłu i bocznym wynika, że plecy są bardziej wrażliwe na boczne ściśnięcie niż na pionowe obciążenie przez kręgosłup. Oznacza to, że plecy są wrażliwe na skrzywienia kręgosłupa w wypadku uszkodzenia krążków międzykręgowych. To skrzywienie kręgosłupa powstaje łatwo, gdy się leży na zbyt twardym lub zbyt miękkim materacu.
Dzięki materacowi wodnemu, który dopasowuje się optymalnie do ciała i je optymalnie wspiera, eliminuje się te niekorzystnie skrzywienia kręgosłupa albo z boku albo od przodu, albo od tyłu. Poprzez to odciąża się maksymalnie krążki międzykręgowe i przyśpiesza proces leczenia z niewielkimi dolegliwościami. Najczęstszą przyczyną bólu pleców jest obciążenie i podrażnienie tylnych struktur kręgosłupa. Występuje ono najczęściej w dolnym odcinku lędźwiowym, poza tym także w piersiowym i szyjnym odcinku kręgosłupa. Obrót miednicy do przodu w połączeniu z miejscowym skrzywieniem lędźwi wywołuje zwiększone obciążenie wyżej wymienionych struktur w części tylnej kręgosłupa. Jest to dziś najczęściej spotykana zmiana postawy i zależy w dużej mierze od asymetrii umięśnienia, głównie od napięcia w jamie brzusznej , w plecach i udach. Stan taki występuje, gdy siła i napięcie mięśni pleców i przednich mięśni ud są większe niż mięśnie jamy brzusznej oraz tylnych mięśni ud. Spowodowane jest to faktem, że właśnie te mięśnie biorą udział i są trenowane przy normalnym trybie życia oraz w większości ćwiczeń podczas treningu i fitnessu. Dla pacjentów z tym problemem długie stanie jest szczególnie uciążliwe, a także poszukują oni ciągle wygodnej pozycji podczas snu. Często osoby te nie mogą w ogóle leżeć na brzuchu, ponieważ przy leżeniu na brzuchu lub na plecach na tradycyjnym łóżku trzyma się udo wyprostowane w stawie biodrowym. Prowadzi to do podwyższonego napięcia w przednich mięśniach ud w stosunku do tylnych mięśni. Poprzez to następuje obrót miednicy do przodu, w wyniku czego ulegają ściśnięciu tylne i boczne stawy pleców powodując przy tym podrażnienia i ból. Jeżeli ugnie się kolano trochę do góry przy pozycji na plecach, a przy pozycji na brzuchu podłoży się dużą poduszkę pod brzuch, uzyska się lekkie ugięcie stawu biodrowego, niwelując niejednakowe umięśnienie ud a plecy odpoczną. -=-
To wyjaśnia, dlaczego osoby z bólami pleców często układają się w tej pozycji lub w czasie odpoczynku chętnie układają nogi na taborecie lub podwyższeniu. Przy zastosowaniu nowoczesnego materaca wodnego następuje to automatycznie, gdyż okolice bioder i pięty nieco opadają a nogi przy biodrach i kolanach są nieco ugięte. Jest to dobra pozycja z miednicą w naturalnym położeniu a także ma miejsce dobre wsparcie pleców.
Przy leżeniu na boku, powstają łatwo boczne skrzywienia kręgosłupa, jeśli materac jest zbyt twardy lub zbyt miękki. Przez to obciąża się stawy i okoliczne struktury, które zostają poddane tej sile. Równocześnie powstają odruchowe napięcia mięśni krótkich między kręgami, a więc kręgosłup nigdy prawidłowo nie odpoczywa. Na materacu wodnym, który posiada tę właściwość, że formuje się zgodnie z kształtem ciała, kręgosłup odpoczywa bez skrzywień. Zaletą materacy jest też to, że usuwa on skrzywienie lędźwi, które ma miejsce przy leżeniu na boku, a spowodowane jest różnicą szerokości partii biodrowej i kolanowej. Następnym często występującym problemem jest poszukiwanie dobrego podparcia, a tym samym przyjemnego odpoczynku dla głowy i odcinka szyjnego kręgosłupa. Wiele problemów takich jak bóle i skurcze karku, bóle głowy, promieniowanie lub znieczulenie w barkach i ramionach mają swoje źródło w napięciu i obciążeniu okolic szyi, piersi i grzbietu. Z tego względu ma ogromne znaczenie znalezienie dla głowy i karku dobrej pozycji podczas odpoczynku i snu. Na materacu wodnym kark może w czasie snu się odprężyć, a dla napięć i obciążeń wynikających z coraz bardziej siedzącego trybu życia w ciągu dnia, stwarza on przeciwwagę.
Ogólnie można powiedzieć, że najlepsza podpora dla głowy i karku jest wówczas, gdy obie części ciała w jednakowym położeniu zarówno wypoczywają jak i znajdują się w pozycji wyprostowanej. Dzięki elastycznemu materacowi, który dopasowuje się do ciała w różnych pozycjach we śnie, problem ten zostaje rozwiązany. W większości wypadków zbędna jest jakakolwiek poduszka, jedynie u osób barczystych płaska poduszka może być mile widziana.
Dystrybutorem łóżek wodnych jest firma Morpheo (www.morpheo.pl).
-=-
-=-
-=-