W języku jawajskim „batik” oznacza „nakrapianie” - od nanoszenia na materiał pojedynczych kropel wosku. Potocznie używa się go jednak jako krótką nazwę techniki barwienia, jak również tkaniny wykonanej tą metodą.

Technika

Batik należy do grupy pośrednich sposobów barwienia tkanin. Ich zasada polega na osłanianiu niektórych miejsc aby nie dopuścić do nich barwnika. Wzór powstaje na przestrzeniach wolnych od masy rezerważowej (np. wosku) przez co jest kojarzony z negatywem. Wosk można zastąpić  mączką z manioku lub soi, pastą ryżową, żywicą lub glinką. Nanoszony może być: metalowym pisakiem, pędzlem, patykiem, stęplami, szablonami lub też maszynowo. Płynny wosk którym rysowane są wzory po zakrzepnięciu tworzy szczelną warstwę ochronną, która powstrzymuje barwnik przed przedostaniem się w osłonięte miejsca. Po zakończeniu barwienia, skorupa wosku jest usuwana, odsłaniając jasne wzory na zabarwionym tle. Gdy techniką batiku wykonywane są tkaniny wielobarwne czynność nakładania wosku i barwienia powtarza się kilkakrotnie.

Pochodzenie

Batikowanie znane jest w różnych częściach świata od ponad dwóch tys. lat, jednak do perfekcji zostało doprowadzone na indonezyjskiej wyspie Jawie, na której batik zyskał rangę głównej dziedziny sztuk plastycznych. Tkaniny w krajach Azji południowo – wschodniej są jedną z najważniejszych form ekspresji kulturowej i artystycznej. Twórcy i użytkownicy batiku rozwinęli niezwykle bogaty język symboliczny, który za pomocą ornamentyki i barwy umożliwia efektywne przekazywanie informacji. Jeszcze do niedawna, patrząc na strój danej osoby, można było łatwo określić jej przynależność etniczną lub regionalną, status społeczny, wiek czy pozycję w rodzinie. Obecnie jednak batikowane stroje spotyka się jedynie na wsiach, choć i tam wypierane są one powoli przez imitujące batik nadruki. Tradycyjne tkaniny noszone są nadal podczas uroczystości rodzinnych i dworskich oraz świąt narodowych.

Znaczenie

W tradycji jawajskiej wykonywanie batiku to nie tylko sprawność manualna, lecz również sposób wyrażania najgłębszych uczuć i emocji. Na dworach jawajskich władców ze względu na długotrwałą koncentrację niezbędną do precyzyjnego rysowania woskiem bardzo drobnych wzorów, batikowanie stało się rodzajem medytacji. Ze względu na niepowtarzalność ręcznie wykonywanego rysunku oraz przypadkowe pęknięcia skorupki wosku, każda z tkanin zyskuje unikatowy charakter, a różnobarwne ornamenty zdobiące powierzchnię tkanin to wynik stosowania wielowiekowej wiedzy technicznej oraz tradycyjnej technologii barwienia, która pozwala na uzyskanie szerokiej gamy trwałych i głębokich kolorów.

We wrześniu br. warszawska Galeria Indigo Art Racławicka zaprasza na drugie warsztaty z cyklu „Made in India” - Batik – pradawna indonezyjska sztuka ręcznego barwienia tkanin z użyciem wosku. Tym razem podczas warsztatów "Made in India" będzie można zapoznać się z batikiem - indonezyjską metodą barwienia tkanin. Zajęcia poprowadzi absolwentka wrocławskiej Akademii Sztuk Pięknych - Aleksandra Skoczylas, zajmująca się tworzeniem ceramiki i batiku oraz  prowadzeniem warsztatów w warszawskim Atelier Foksal. Batik urzekł ją zapachem wosku, unikatowością i pięknem. Zaskakuje również zastosowaniem. Batik to przede wszystkim technika malarska ale można go także wykorzystać do wykonania unikatowych przedmiotów użytkowych jak np. abażuru, rolety okiennej czy parawanu.

Miesjce: Galeria Indigo Art Racławicka, Warszawa, ul. Racławicka 99
Terminy: 12 września, 19 września, godzina 15:00 – 17:30
Zapisy: (22) 898 28 71, poniedziałek – sobota w godzi. 11:00 – 20:00
Koszt uczestnictwa: 35 zł