Okazało się, że w roku 1996 na całym świecie było 256 mln ludzi z otyłością a wykonane symulacje i obliczenia mówią o 600 mln ludzi otyłych w roku 2030. Widząc narastający problem a w szczególności związek otyłości z innymi chorobami WHO uznaje otyłość jako epidemia XXI wieku i zaleca jej leczenie .
Problemem medycznym jest nie tylko sama otyłość, zwłaszcza jeżeli BMI przekracza 40 kg/m² ale choroby towarzyszące otyłości, a właściwie przez otyłość spowodowane. Do nich należą cukrzyca 2 typu, choroby serca i naczyń krwionośnych, nadciśnienie tętnicze, zaburzenia lipidowe co w konsekwencji prowadzi do powstania zespołu metabolicznego, zwyrodnienia stawów kolanowych, zaburzenia hormonalne, bezpłodność i inne, których leczenie pochłania w zależności od kraju 3-6% kosztów przeznaczonych na opiekę medyczną. Jak wielki jest to problem ąwiadczyć może to, że otyłość powyżej 40 kg/m² skraca życie średnio o 15 - 20 lat, a konsekwencje otyłości są poważniejsze od konsekwencji palenia tytoniu czy picia alkoholu .
Leczenie otyłości powinno być wielokierunkowe, interdyscyplinarne i prowadzone przez zespół specjalistów. Pomimo złych wyników długoletniego leczenia zachowawczego ma ono pierwszeństwo w podejmowaniu leczenia osób z otyłością I, II st. W przypadku otyłości III st czy też otyłości II st z towarzyszącymi chorobami takimi jak cukrzyca NT, choroby serca chorzy Ci powinni być informowani o możliwości a nawet konieczności wykonania u nich operacji bariatrycznej. Z wieloletnich obserwacji wynika, że ta grupa chorych jest nieskutecznie leczona zachowawczo a czas kiedy stosowane jest u nich leczenie zachowawcze jest czasem straconym. Jest ono oczywiście niezbędne do odpowiedniego umotywowania chorego jak i przygotowania do leczenia operacyjnego. Pozostaje problem jak długo należy chorego leczyć zachowawczo? Niestety brak zrozumienia przez wielu lekarzy często prowadzi do przedłużania nieskutecznego i wielokrotnego leczenia zachowawczego co prowadzi do pogłębiania się chorób towarzyszących i zespołu metabolicznego .
Na leczenie zachowawcze składa się : leczenie dietetyczne, aktywność fizyczna, leczenie psychologiczne oraz leczenie farmakologiczne. W niektórych przypadkach rozważyć należy również leczenie endoskopowe polegające na założeniu balona do żołądka. Niestety po okresie 6 miesięcy kiedy balon jest usuwany u wielu chorych następuje nawrót otyłości. W USA ocenia się, że trwałe skuteczne leczenia zachowawcze osiągane jest u ok 5% poddanych tego typu leczeniu. Brak jest w chwili obecnej skutecznego leczenia zachowawczego otyłości olbrzymiej. Wyniki badań prowadzone w ostatnich latach, a wskazujące na podłoże neurohormonalne otyłości przybliżają nas do wynalezienia preparatów farmakologicznych, które leczenie zachowawcze uczynią skutecznym i wówczas chirurgia bariatryczna odejdzie w zapomnienie podobnie jak miało to miejsce przed kilkunastu laty z chirurgią choroby wrzodowej żołądka i dwunastnicy. Jednak w chwili obecnej jedynym skutecznym leczeniem tej choroby jest postępowanie operacyjne, a określenie wskazań do niego jest kluczową sprawą.
Przed podjęciem decyzji o chirurgicznym leczeniu otyłości chory powinien był poddany ocenie wielospecjalistycznej. Jest to szczególnie ważne jeżeli chory poza otyłości prezentuje choroby współistniejące: cukrzycę, nadciśnienie tętnicze i inne. Ci chorzy muszą być zbadani przez odpowiednich specjalistów, którzy pomogą w przygotowaniu ich do operacji. Może to dotyczyć badania przez endokrynologa, dietetyka, fizykoterapeuty. Ocena psychiatry lub psychologa jest obligatoryjna. Zakwalifikowaie chorego otyłego do operacji jest właściwie początkiem leczenia, wymaga wieloletniej współpracy pomiędzy chirurgiem bariatrą a chorym. Podstawą sukcesu jest wzajemne zrozumienie jaki cel chcemy osiągnąć (lekarz chce poprawy stanu zdrowia i poprawę jakości życia a tego od operacji najbardziej oczekuje chory).
Doc. dr hab.n.med. Krzysztof Paśnik – Body Clinic