W świecie żywiołów zdaniem Chińczyków cały świat zbudowany jest z pięciu elementów, a żaden z nich nie może istnieć bez pozostałych. Symbolizują je w ustalonej dawno temu i niezmiennej kolejności: Ziemia, Metal, Woda, Drzewo, Ogień. Ziemia zawiera Metal, Metal daje początek Wodzie, która z kolei karmi Drzewo, a Drzewo spalając się podsyca Ogień, Ogień zaś tworzy popiół, dając początek Ziemi.
Chińczycy wierzą, że system ten odpowiada wszystkim procesom zachodzącym w naturze oraz organizmie człowieka. A każdemu żywiołowi przyporządkowany jest smak, kolor, pora roku i dnia, produkty spożywcze, narządy wewnętrzne i stany psychiczne.
Ziemia to smak słodki, kolor żółty, późne lato, żołądek i śledziona.
Metal reprezentuje smak ostry, kolor biały, jesień, płuca i jelito grube.
Woda – smak słony, kolor czarny, zimę, nerki i pęcherz moczowy.
Drzewo to smak kwaśny, kolor zielony, wiosna, wątroba i woreczek żółciowy.
Ogień – smak gorzki, kolor czerwony, lato, serce i jelito cienkie.
Podczas gotowanie należy dodawać wszystkie składniki potrawy w określonej kolejności, zgodnej z symboliką żywiołów (tak, aby w potrawie znalazł się każdy smak). Czyli zaczynamy od składników przypisanych np. Ziemi, potem dosypujemy te symbolizujące Metal, następnie Wodę i tak dalej... Najlepiej wyjaśni to opis przygotowania sosu pomidorowego.
Na gorącą patelnię wlewamy:
Ziemia: olej,
Metal: następnie cebulę i czosnek, trochę pieprzu,
Woda: dorzucamy sól,
Drzewo: dodajemy przecier pomidorowy,
Ogień: suszone zioła prowansalskie.
Podstawową zasadą jest utrzymanie równowagi pomiędzy wszystkimi smakami, czyli żywiołami i tym samym dostarczenie organizmowi mocy wszystkich pięciu elementów. Nie ma bowiem lepszego i gorszego smaku, zdrowego lub niezdrowego produktu.
Podział produktów
Kolejna ważna zasada odżywiania według Pięciu Przemian mówi, że wybieramy produkty, które oferuje nam dana pora roku i szerokość geograficzna. Dzięki temu jemy zdrowo i ekologicznie, bo sezonowe produkty zawierają mniej chemii. W naturalny sposób wykorzystujemy również ich termiczne (ogrzewające lub ochładzające) działanie. W polskim klimacie, zimnym i wilgotnym, podstawą powinny być gotowane posiłki z produktów neutralnych. Zimą unikamy surówek, surowych owoców, kiełków, pomidorów, ogórków i rzodkiewki. W gorące letnie dni nie ma potrzeby jeść długo gotowanych zup i potraw pieczonych w piekarniku.
Produkty dzielimy na: zimne, chłodne, neutralne, gorące i ciepłe. Ten podział określa ich wpływ na nasz organizm – albo go oziębia albo rozgrzewa. Czemu jest to ważne? Potrawy ochładzające spowalniają procesy trawienia, natomiast ciepłe znacznie go przyspieszają. Trzeba też wiedzieć, że przynależność produktów do poszczególnych grup może się zmienić za sprawą obróbki termicznej, np. inny rodzaj energii ma marchewka surowa, inny – ugotowana, a jeszcze inny – pieczona. Stosowanie ciepła przy przygotowywaniu potraw, czyli duszenie, blanszowanie, długie gotowanie, opiekanie itp. sprawia, że produkty nabierają coraz bardziej rozgrzewających właściwości.
Jak zacząć gotowanie?
Nie trzeba zmieniać dotychczasowego menu. Każdy przepis da się dostosować do gotowania według Pięciu Przemian. A gdy brakuje nam produktu należącego do którejś przemiany, nie wpadamy w panikę. Zawsze da się dołożyć szczyptę odpowiedniej przyprawy lub zioła. Dobrze też powiesić na kuchennej szafce tabele, które określają właściwości warzyw, owoców, przypraw, ziół i zbóż.
Produkty zimne chronią przed gorącem. Są to np.: owocowe herbatki o kwaśnym smaku, zimna woda (zwłaszcza mineralna), rabarbar, owoce tropikalne, arbuz.
Produkty chłodne (nawilżające) sprzyjają utrzymaniu prawidłowych funkcji płynów ustrojowych. Można je jeść przez cały rok, ale szczególnie ważne jest ich spożywanie latem. Do tej grupy należą produkty soczyste: surowe warzywa korzeniowe (marchew, burak, pietruszka), wszystkie odmiany kapusty, rzepa, kalafior, rzodkiew, grzyby, większość surowych owoców krajowych, sałaty, cykoria, pomidory, ogórki, fermentowane produkty mleczne (kefir, jogurt). Produkty neutralne powinny być głównymi składnikami pożywienia. Wzmacniają energię i przywracają równowagę organizmu. To przede wszystkim wszelkie gatunki zbóż, większość gotowanych warzyw, również roślin strączkowych (oprócz soi, która ma działanie ochładzające).
Produkty ciepłe lekko rozgrzewają organizm i pobudzają jego aktywność. Należą do nich: por, cebula, orzechy włoskie, owies i wiele przypraw: bazylia, majeranek, tymianek, oregano, kminek, cynamon, goździki, świeży imbir, kolendra, liść laurowy, gałka muszkatołowa.
Produkty gorące chronią przed zimnem, mocno rozgrzewają organizm. Jako niewielki dodatek powinny pojawić się w zimowej diecie. Do tej kategorii należą m.in. ostre przyprawy: pieprz cayenne, chili, ostre curry, suszony imbir, pieprz naturalny, czosnek, a także wysokoprocentowy alkohol.
Autor: Dominika Adamczyk – Akademia Zdrowego Odżywiania TAO ZDROWIA, współorganizatorka programu ALTERODCHUDZANIE, w którym wykorzystywana jest Kuchnia Pięciu Przemian
Chińczycy wierzą, że system ten odpowiada wszystkim procesom zachodzącym w naturze oraz organizmie człowieka. A każdemu żywiołowi przyporządkowany jest smak, kolor, pora roku i dnia, produkty spożywcze, narządy wewnętrzne i stany psychiczne.
Ziemia to smak słodki, kolor żółty, późne lato, żołądek i śledziona.
Metal reprezentuje smak ostry, kolor biały, jesień, płuca i jelito grube.
Woda – smak słony, kolor czarny, zimę, nerki i pęcherz moczowy.
Drzewo to smak kwaśny, kolor zielony, wiosna, wątroba i woreczek żółciowy.
Ogień – smak gorzki, kolor czerwony, lato, serce i jelito cienkie.
Podczas gotowanie należy dodawać wszystkie składniki potrawy w określonej kolejności, zgodnej z symboliką żywiołów (tak, aby w potrawie znalazł się każdy smak). Czyli zaczynamy od składników przypisanych np. Ziemi, potem dosypujemy te symbolizujące Metal, następnie Wodę i tak dalej... Najlepiej wyjaśni to opis przygotowania sosu pomidorowego.
Na gorącą patelnię wlewamy:
Ziemia: olej,
Metal: następnie cebulę i czosnek, trochę pieprzu,
Woda: dorzucamy sól,
Drzewo: dodajemy przecier pomidorowy,
Ogień: suszone zioła prowansalskie.
Podstawową zasadą jest utrzymanie równowagi pomiędzy wszystkimi smakami, czyli żywiołami i tym samym dostarczenie organizmowi mocy wszystkich pięciu elementów. Nie ma bowiem lepszego i gorszego smaku, zdrowego lub niezdrowego produktu.
Podział produktów
Kolejna ważna zasada odżywiania według Pięciu Przemian mówi, że wybieramy produkty, które oferuje nam dana pora roku i szerokość geograficzna. Dzięki temu jemy zdrowo i ekologicznie, bo sezonowe produkty zawierają mniej chemii. W naturalny sposób wykorzystujemy również ich termiczne (ogrzewające lub ochładzające) działanie. W polskim klimacie, zimnym i wilgotnym, podstawą powinny być gotowane posiłki z produktów neutralnych. Zimą unikamy surówek, surowych owoców, kiełków, pomidorów, ogórków i rzodkiewki. W gorące letnie dni nie ma potrzeby jeść długo gotowanych zup i potraw pieczonych w piekarniku.
Produkty dzielimy na: zimne, chłodne, neutralne, gorące i ciepłe. Ten podział określa ich wpływ na nasz organizm – albo go oziębia albo rozgrzewa. Czemu jest to ważne? Potrawy ochładzające spowalniają procesy trawienia, natomiast ciepłe znacznie go przyspieszają. Trzeba też wiedzieć, że przynależność produktów do poszczególnych grup może się zmienić za sprawą obróbki termicznej, np. inny rodzaj energii ma marchewka surowa, inny – ugotowana, a jeszcze inny – pieczona. Stosowanie ciepła przy przygotowywaniu potraw, czyli duszenie, blanszowanie, długie gotowanie, opiekanie itp. sprawia, że produkty nabierają coraz bardziej rozgrzewających właściwości.
Jak zacząć gotowanie?
Nie trzeba zmieniać dotychczasowego menu. Każdy przepis da się dostosować do gotowania według Pięciu Przemian. A gdy brakuje nam produktu należącego do którejś przemiany, nie wpadamy w panikę. Zawsze da się dołożyć szczyptę odpowiedniej przyprawy lub zioła. Dobrze też powiesić na kuchennej szafce tabele, które określają właściwości warzyw, owoców, przypraw, ziół i zbóż.
Produkty zimne chronią przed gorącem. Są to np.: owocowe herbatki o kwaśnym smaku, zimna woda (zwłaszcza mineralna), rabarbar, owoce tropikalne, arbuz.
Produkty chłodne (nawilżające) sprzyjają utrzymaniu prawidłowych funkcji płynów ustrojowych. Można je jeść przez cały rok, ale szczególnie ważne jest ich spożywanie latem. Do tej grupy należą produkty soczyste: surowe warzywa korzeniowe (marchew, burak, pietruszka), wszystkie odmiany kapusty, rzepa, kalafior, rzodkiew, grzyby, większość surowych owoców krajowych, sałaty, cykoria, pomidory, ogórki, fermentowane produkty mleczne (kefir, jogurt). Produkty neutralne powinny być głównymi składnikami pożywienia. Wzmacniają energię i przywracają równowagę organizmu. To przede wszystkim wszelkie gatunki zbóż, większość gotowanych warzyw, również roślin strączkowych (oprócz soi, która ma działanie ochładzające).
Produkty ciepłe lekko rozgrzewają organizm i pobudzają jego aktywność. Należą do nich: por, cebula, orzechy włoskie, owies i wiele przypraw: bazylia, majeranek, tymianek, oregano, kminek, cynamon, goździki, świeży imbir, kolendra, liść laurowy, gałka muszkatołowa.
Produkty gorące chronią przed zimnem, mocno rozgrzewają organizm. Jako niewielki dodatek powinny pojawić się w zimowej diecie. Do tej kategorii należą m.in. ostre przyprawy: pieprz cayenne, chili, ostre curry, suszony imbir, pieprz naturalny, czosnek, a także wysokoprocentowy alkohol.
Autor: Dominika Adamczyk – Akademia Zdrowego Odżywiania TAO ZDROWIA, współorganizatorka programu ALTERODCHUDZANIE, w którym wykorzystywana jest Kuchnia Pięciu Przemian