Karmienie piersią zmniejsza ryzyko celiakii
FAKT. Istnieją doniesienia mówiące o możliwości zmniejszenia ryzyka zachorowania na celiakię nawet o 50% przez karmienie pokarmem kobiecym i wprowadzanie w tym czasie do diety dziecka małych dawek glutenu. Prawdopodobnie ma to związek ze zmniejszonym ryzykiem wystąpienia chorób infekcyjnych (bardziej korzystny skład flory bakteryjnej u dzieci karmionych mlekiem matki), jak również z właściwościami pokarmu kobiecego, który poprzez zawarte w nim substancje, zwane cytokinami, hamuje odpowiedź odpornościową.
Odpowiednie dawkowanie glutenu ma znaczenie
FAKT. Wprowadzanie glutenu do diety dziecka powinno odbywać się stopniowo i w określonych dawkach. W 5. miesiącu życia (w przypadku dzieci karmionych piersią, natomiast w przypadku dzieci karmionych mlekiem modyfikowanym – w 6. miesiącu) możemy podać raz dziennie 2–3 g kaszki glutenowej lub kleiku zbożowego glutenowego, wymieszane w 100 ml mleka kobiecego lub z przecierem jarzynowym. Należy podkreślić, że wyłączne karmienie piersią jest zalecane przez 6 miesięcy, a wprowadzanie do diety niemowlęcia glutenu nie powinno go zaburzyć – dlatego gluten można podawać wraz z pokarmem matki (wówczas pokarm matki z dodatkiem kaszki glutenowej podaje się łyżeczką). Po rozpoczęciu wprowadzania glutenu zaleca się kontynuowanie karmienia piersią minimum przez okres 2–3 miesięcy. Zmniejsza to nie tylko ryzyko wystąpienia celiakii, ale również cukrzycy typu 1 oraz alergii na gluten. Po 2 miesiącach podawania małej ilości glutenu można zwiększyć jego dawkę do ok. 2 łyżeczek (6g) na 100 ml posiłku, a następnie można podać jeden posiłek z kaszki lub kleiku glutenowego. Trzeba jednak być czujnym i zwrócić uwagę na ewentualne wystąpienie nieprawidłowych reakcji dziecka na nowy pokarm.
Można nauczyć organizm dziecka przyswajać gluten
FAKT. Mimo iż celiakia jest chorobą uwarunkowaną genetycznie, wywołaną szkodliwym działaniem glutenu – białka zawartego w otoczce zbóż takich jak pszenica, żyto, jęczmień i owies. Wydaje się, że dawka antygenu pokarmowego, w tym wypadku glutenu, spożywanego we wczesnym okresie niemowlęcym, może wpływać na rozwój tolerancji pokarmowej. Uważa się, że stopniowe wprowadzanie małych ilości glutenu do diety dziecka sprawia, że układ odpornościowy „uczy się” nie odpowiadać na tę substancję.
Gluten powoduje zaburzenia wchłaniania
FAKT. Gluten może być przyczyną alergii, nietolerancji pokarmowej lub celiakii. Pomimo długoletnich i wielostronnych badań przyczyna celiakii nie została ostatecznie ustalona. Aktualnie uważa się, że osoby z celiakią mają wadę budowy błony komórkowej enterocytów (komórki jelita odpowiedzialne za wchłanianie pokarmów), przez co jest ona „osłabiona”. Nieprawidłowa budowa tych komórek jest uwarunkowana genetycznie. Gluten, wprowadzony do „wadliwego” przewodu pokarmowego, łatwiej przenika przez ścianę jelita i wywołuje stan zapalny. Ostatecznie prowadzi do zaniku kosmków jelita, wypustek błony śluzowej, zwiększających jego powierzchnię i odpowiedzialnych za wchłanianie składników pokarmowych. Konsekwencją są zaburzenia wchłaniania.
Dzieci uczulone na gluten nie mogą jeść żadnych zbóż
MIT. W diecie bezglutenowej bezwzględnie zabronione jest spożywanie produktów zawierających pszenicę, żyto, jęczmień i owies, a także pszenżyto i orkisz oraz wszelkich wyrobów z ich dodatkiem. Produktami naturalnie bezglutenowymi są: proso, amarantus, kukurydza, ryż, ziemniaki, soja, gryka, tapioka, maniok, soczewica, fasola, sago, sorgo i wszystkie ich przetwory, oraz orzechy, mięso, owoce i warzywa. Za bezglutenowe uznaje się również produkty, w których według ustaleń Organizacji Narodów Zjednoczonych ds. Wyżywienia i Rolnictwa (FAO) oraz Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) zawartość glutenu nie przekracza 20 ppm (20 mg na kg) i oznacza się je międzynarodowym znakiem przekreślonego kłosa. Jeśli płatki ryżowe lub kukurydziane zawierają słód jęczmienny, są również zabronione w diecie bezglutenowej.
Produkty glutenowe należy zacząć podawać dziecku jak najpóźniej
MIT. Część wyników badań naukowych z ostatnich lat dotyczących profilaktyki celiakii sugeruje, że prawdopodobnie korzystniejsze jest wprowadzanie glutenu do diety pod koniec pierwszego półrocza życia niż od 10. miesiąca życia. Ryzyko uczulenia na pokarm maleje, gdy pierwsze miesiące podawania glutenu przypadają jeszcze podczas karmienia piersią. W nowych zaleceniach dotyczących żywienia niemowląt przewiduje się możliwość wprowadzenia glutenu do diety już od 5. miesiąca (ale nie później niż w 6. miesiącu) u niemowląt karmionych mlekiem matki i w 6. miesiącu u niemowląt karmionych mlekiem modyfikowanym. Należy natomiast unikać wprowadzania glutenu przed 4. miesiącem życia.
fot. Katarzyna Piwecka, fotografia rodzinna Poznań (katarzynapiwecka.pl).